Grondbeleid

In 2020 is actief grondbeleid gevoerd met een grondexploitatieportefeuille van 46 grondexploitaties waarvoor de gemeente in het verleden grondposities heeft verworven en momenteel vooral bestaat uit het bouw- en woonrijp maken en het uitgeven van grond.
In 2020 is een nieuwe grondexploitatie operationeel geworden en zijn 6 grondexploitaties afgesloten. Ultimo 2020 bestaat de grondexploitatieportefeuille uit 41 grondexploitaties. Binnen de portefeuille zijn er 3 grondexploitaties inhoudelijk herzien, namelijk Noordelijk Havenhoofd (RIS305353), Van Klingeren kavel (RIS306101) en voor Den Haag Nieuw Centraal wordt het besluit in april genomen.
In deze paragraaf wordt de financiële ontwikkeling van deze grondexploitaties nader toegelicht en verantwoord. De gevoerde grondexploitaties dienen de beleidsdoelen zoals hierboven kort aangegeven.

De grondexploitaties hebben in 2020 substantieel bijgedragen aan de programmadoelstelling van de gemeente door uitgifte van bouwrijpe grond voor woningen en niet-woningbouwfuncties. In 2020 is voor 298 woningen, waarvan 70 sociaal, bouwrijpe grond verkocht, terwijl er uitgifte van bouwrijpe grond verwacht was van de 1.100 woningen. In 2020 is 9.216 m2 grond voor niet-woningbouwfuncties verkocht.

De komende jaren zal naar verwachting nog bouwrijpe grond worden uitgegeven voor 4.470 woningen en voor 218.000 m2 voor niet woningbouwfuncties. Voor de gronduitgifte wordt voldaan aan het Haagse grondprijzenbeleid overeenkomstig de Grondprijzenbrief 2020 (RIS306364). In een aantal gevallen werkt de gemeente daarbij samen met marktpartijen (publiek-private samenwerking) of overheden (publiek-publieke samenwerking). De processen en kaders waarbinnen actief grondbeleid wordt gevoerd worden nader omschreven in de Nota Grondbeleid en Verordening Beheersregels Grondexploitaties en Strategisch bezit gemeente Den Haag 2018.
In 2020 zijn er 10 anterieure overeenkomst in voorbereiding genomen voor initiatieven die niet binnen het geldende bestemmingsplan passen en waarvoor kosten worden verhaald. Daarnaast zijn er 22 anterieure overeenkomst op basis waarvan een bouwplan kan worden uitgevoerd. Bij de laatste komen er nog betalingen binnen al naar gelang gestelde termijnen of verleende vergunningen (onherroepelijkheid ervan). De basis voor het kostenverhaal is de plankostenscan en het verhalen van gemeentelijke investeringen in de openbare ruimte die (deels) ten goede komen aan de nieuwbouwontwikkeling. In 2020 is de plankostenscan geactualiseerd en is gestart met de voorbereiding voor het opstellen van een Haagse Nota Kostenverhaal om een breder ingebedde lange termijnvisie op kostenverhaal te borgen. De bij een exploitatieplan gehanteerde grondprijzen worden gebaseerd op het gemeentelijke grondprijsbeleid, dat in de Grondprijzenbrief is vastgelegd.
Verantwoording opbrengsten 2020

De totale opbrengstenbegroting voor 2020 bedroeg € 63,8 mln. Hiervan is € 28,4 mln. gerealiseerd, oftewel 44% van de totale opbrengstenbegroting in 2020. De projecten die achterbleven qua opbrengsten betreffen (DHNC) KJ-plein (vertraging uitgifte), Forepark en Petroleumhaven.

Bij een aantal projecten zijn de opbrengsten door vertraging niet gerealiseerd. Dit doet zich met name voor binnen de grondexploitaties Leyweg-Escamplaan, Laakhaven Holland spoor, Scheveningen Haven, Regentesse-Zuid en Boekweitkamp.

Verantwoording kosten 2020
De begrote kosten voor 2020 bedroegen € 61,8 mln. Hiervan is in 2020 € 35,3 mln. gerealiseerd, ofwel 57%. De projecten die het meest in realisatie zijn achtergebleven zijn de projecten Spuikwartier, Grondbank Regentesse Zuid, Leyweg-Escamplaan, Erasmusveld Esdo-locatie, Trekvlietzone fase 1, Den Haag nieuw Centraal, ADO-stadion Zuiderpark, Noordboulevard Scheveningen (Hommerson).

Tussentijdse winstneming
Volgens het Besluit begroting en verantwoording (BBV) is de gemeente verplicht om bij projecten met een positief saldo tussentijds winst te nemen volgens het zogenaamde Percentage of Completion (PoC) methode. Afhankelijk van de voortgang in het project (uitgedrukt in een percentage van realisatie) wordt deze winst berekend. Hierbij mag rekening gehouden worden met project specifieke risico’s over de nog uit te voeren onderdelen van een grondexploitatie. Den Haag neemt in de berekening geen plannen mee die in verband met partieel afsluiten omslaan naar een positief saldo. De berekening voor de tussentijdse winstneming is gebaseerd op het projectresultaat (NCW), verlaagd met de risico’s en vermenigvuldigd met het POC-percentage wat resulteert in de te nemen winst.

Na het afsluiten van twee plannen in 2020 zal er voor € 0,94 mln. aan de RGB toegevoegd worden middels het resultaat grondbedrijf. Het betreft hier de plannen K.O. Esdo locatie (met restplan) voor € 0,8 mln. en Afsl. Verademing GIT voor € 0,14 mln..

Daarnaast is er op basis van de POC-methode over 2020 op één plan tussentijds winst genomen (Kijkduin voor € 0,15 mln., incl. bijstelling van eerder genomen winst) en is bij een drietal plannen eerder genomen winst bijgesteld (Isabellaland voor € -0,15 mln., OBL Leischenveen-Ypenburg voor € -0,004 mln. en Goudsmitgaarde voor € -0,03 mln.). Per saldo leidt (de bijstelling op) de tussentijdse winstneming in 2020 tot een negatief resultaat van € 0,03 mln.