Duurzaamheid, milieu en energietransitie

Beleidsverantwoording per activiteit
 

Energietransitie  

Het Stedelijk Energieplan is in december 2020 door de gemeenteraad vastgesteld. Ook het Bestedingsplan Enecomiddelen energietransitie is door de gemeenteraad vastgesteld. 
Met verschillende partijen is gewerkt aan duurzame energievoorzieningen voor Den Haag.

Woningen transitieklaar   
We hebben bijgedragen aan het realiseren van transitieklare woningen door bijvoorbeeld het stimuleren van isoleren, opwek via zonnepanelen en van gasloos koken.
Er zijn 2.500 transitieklare woningen bijgekomen. In de huidige collegeperiode zijn dat er tot nu toe 17.836.

Groene energie-wijken  
In 2020 is samen met bewoners en bedrijven verder gewerkt aan wijkenenergieplannen voor de 10 groene energiewijken. Aan de aanpak voor deze wijken is € 1,0 mln. besteed.  

In Bouwlust (Den Haag Zuid West) is gestart met het transitieklaar maken van de eerste flat als onderdeel van het rijksprogramma proeftuin aardgasvrije wijken. Er is gewerkt aan bodemenergieplannen en warmteplannen voor de Binckhorst. Het bodemenergieplan voor de CID College Campus Laakhavens en deelgebied Binckhorst zijn vastgesteld. Het warmteplan voor Laakhavens is vastgesteld, die van de Binckhorst volgt in 2021. Voor een deelgebied met aquathermie (Trekvlietzone/Maanweg) is het bodemenergieplan vastgesteld.

Energiebesparing en Duurzame bedrijven  
De gemeente heeft energiescans aangeboden aan middelgrote en kleine bedrijven. Er is een handboek ‘Duurzaamheid werkt voor Haagse ondernemers’ ontwikkeld en een digitaal platform voor collectieve inkoop van duurzaamheidsmaatregelen opgezet. Dit heeft geleid tot de toekenning van in totaal bijna € 10,0 mln. subsidie voor zonnepanelen voor circa 90 projecten op daken in Den Haag.  

Verduurzamen sportclubs en scholen  
Sportverenigingen en scholen zijn gestimuleerd om hun energieverbruik te verlagen. Onder Programma 10 Sport wordt de verduurzaming bij sportclubs nader toegelicht.  

Samen met bewoners en bedrijven  
Op  www.denhaagduurzamestad.nl staat de informatie van de gemeente over de energietransitie en verduurzaming. Ook wordt er via deze website verwezen naar subsidies en andere regelingen van andere overheden.   

Winnaars van de Energie uit de Wijk Challenge zijn aan de slag gegaan met de uitvoering van hun plannen voor energiebesparing, verduurzaming of opwekking van schone energie. Ze hebben naast begeleiding in totaal € 0,5 mln. subsidie ontvangen.  Ook is o.a. met lokale energiecoöperaties samengewerkt om daken zoals van Lyceum Ypenburg en Sporthal Oranjeplein te benutten voor zonnepanelen. 

Begin 2020 is de basissubsidie van € 0,5 mln. voor Duurzaam Den Haag beschikt. Duurzaam Den Haag zorgt voor kennis, bewustwording en communicatie over duurzaamheid in Den Haag en het verbinden van initiatieven en initiatiefnemers. Daarnaast is € 0,6 mln. projectsubsidie beschikt voor het ondersteunen van Haagse warmte-initiatieven van bewonersgroepen en het organiseren van (digitale) informatiebijeenkomsten met bewoners en bedrijven. 

De leerlijnen over energietransitie voor basisonderwijs en het voortgezet onderwijs in Den Haag zijn op PO scholen en VO scholen uitgerold. Er zijn in verband met de coronacrisis ook online thuislessen ontwikkeld.   

Het Energiefonds Den Haag heeft ook in 2020 geïnvesteerd in distributie en opwekking van duurzame energie. Dit betreft gemeentelijke en Europese middelen in een apart fonds naast de begroting van Energietransitie. Er is € 0,9 mln. besteed waarvan € 0,1 mln. gemeentelijke middelen. 

Duurzaamheid   

De groei van de stad en het veranderende klimaat zorgen voor extra uitdagingen. De gemeente wil een klimaatbestendige, schone en gezonde stad zijn Dat doen we met concrete milieu- en klimaatmaatregelen die integraal onderdeel zijn van het stedelijk ontwerp en de inrichting van de openbare ruimte. Het gaat om maatregelen voor schone lucht en bodem, en ook bijvoorbeeld het vervangen van steen door groen.  

Klimaatbestendige stad  
In 2020 is verder gewerkt aan het klimaatbestendig maken van de stad. We hebben nader in kaart gebracht welke gebieden in de stad kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering zoals wateroverlast, droogte en hitte. De resultaten zijn te vinden in de Haagse klimaatatlas. Voor klimaatadaptatie was in 2020 € 0,4 mln. beschikbaar.  

In 2020 heeft de gemeente samengewerkt met onder meer onderzoekinstellingen, het Hoogheemraadschap van Delfland en andere gemeenten. Den Haag doet mee aan de nationale Citydeal klimaatadaptatie, het Convenant Klimaatadaptief Bouwen Zuid Holland en het Europese Interreg project Nature Smart Cities. Binnen het convenant Klimaatadaptief bouwen is -met de provincie, waterschappen, bouwers en projectontwikkelaars gewerkt aan het opstellen van ontwerpprincipes en standaarden voor klimaatbestendige nieuwbouw.

Waterbuffer Cromvlietpark  
In 2020 is een belangrijk voorbeeld project, de stedelijke waterbuffer, gerealiseerd om bij forse neerslag water op te slaan onder een park en in tijden van droogte water uit de buffer omhoog te kunnen pompen om het groene park groen te houden. Het project is mogelijk gemaakt met Europese middelen vanuit het Interreg project ‘Nature Smart Cities’.  

Subsidieregeling groene daken & Operatie Steenbreek  
In 2020 is er € 0,2 mln. besteed aan de aanleg van groene daken met de subsidieregeling en € 0,1 mln. aan de Operatie Steenbreek.

Geluidsanering  
In 2020 heeft de gemeente 31 woningen geïsoleerd in gebieden waar veel geluidshinder is van verkeer Geluidshinder heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen, zoals slaapverstoring en hart- en vaatziekten.
In 2020 is bij Bureau Sanering Verkeerslawaai (BSV) een subsidie-aanvraag gedaan voor 8.100 woningen die staan op de A-lijst en B-lijst van zeer geluidsbelaste woningen in Den Haag. 

Afvalverwijdering & Afvalstoffenheffing  

In 2020 zijn stappen gezet voor meer hergebruik en het verminderen van het restafval. Bijvoorbeeld het gescheiden inzamelen van matrassen op afspraak aan huis, nascheiding van plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankenkartons (PMD) uit het restafval.  Er zijn twee projecten gestart met Europese subsidie gericht op hergebruik van waardevolle grondstoffen in afval.   

Tarief afvalstoffenheffing  
In 2020 is de afvalstoffenheffing trendmatig met de inflatie verhoogd met 3,3%. Hiermee komen de totale opbrengsten voor afvalstoffenheffing op circa € 67,6 mln. (exclusief dividend).
Door de coronacrisis werken mensen veel meer thuis (meer huisvuil), bestellen zij meer producten online (meer verpakkingsmateriaal) en besteden mensen meer tijd aan klussen en opruimen (meer grofvuil). Dat vertaalt zich in hogere kosten van inzameling, verwerking en verbrandingsbelasting. Daarnaast zijn minder ORAC's geplaatst dan gepland en zijn minder aanslagen kwijtgescholden.

Huishoudelijk afval   
Door de Coronacrisis is de hoeveelheid huishoudelijk afval flink toegenomen. Mensen werken en leren op grote schaal thuis, doen meer online bestellingen en voeren meer spullen af naar een afvalbrengstation. 
In 2020 is in totaal 241.562 ton huishoudelijk afval ingezameld (ter vergelijking 2019 is 219.587 ton).  

Afval scheiden en nascheiding   
Het afval bevat waardevolle grondstoffen. In 2020 zijn we doorgegaan met het stimuleren van afvalscheiden. Door de omzetting van ondergrondse restafvalcontainers naar PMD-containers en door de actie Plastic Fantastic zijn er in de stad circa 40 extra containers voor PMD bij gekomen.

Nieuwe contracten   
De uitvoering van de huidige contracten voor afvalverwerking zijn per 1 maart 2020 gestart. Naast groente-, fruit- en tuinafval (GFT), restafval, grofvuil en veegvuil, plus de overslag is nu ook nascheiding van plastic verpakkingen en drankenkartons in het restafval onderdeel van de contracten. Het GFT-afval dat gescheiden wordt ingezameld gaat naar de verwerker van het Haagse GFT-afval. Op buurttuinen wordt het GFT dat van de tuinen afkomt gecomposteerd en ter plekke gebruikt.

Transitieplan: Den Haag afvalvrij   
In 2020 is gewerkt aan het Grondstoffenplan waarmee richting wordt gegeven aan de transitie van afvalbeheer naar grondstoffenbeheer. Hiervoor is in juli de aanpak beschreven in een commissiebrief  (RIS305827 ). Het Grondstoffenplan is in 2021 klaar.  

Containers   
In 2020 is de plaatsing van ondergrondse restafvalcontainers (orac's) en afvalsorteerstraatjes in de stad voortgezet. De plaatsing van vulgraadsensoren in de containers is in 2020 voorbereid en de uitrol wordt in 2021 afgerond. De ritten voor het legen van de containers worden hierdoor efficiënter uitgevoerd en de service richting de bewoners wordt verbeterd.

Nieuwe initiatieven   
De ja-ja sticker is op 1 juli 2020 in Den Haag ingevoerd. Dit betekent dat sinds die datum in Den Haag geen ongeadresseerd reclamedrukwerk mag worden verspreid bij adressen die geen ja-ja-sticker op hun brievenbus hebben.
Een partnerschap van zes partijen, waaronder de gemeente en twee Haagse kringloop-organisaties, zijn het opzetten van een Haags Circulair Ambachtscentrum aan het verkennen. Dit is een plek waar oude spullen worden gerepareerd en getransformeerd in nieuwe producten. 
Bij een aantal scholen voor voortgezet onderwijs is in samenwerking met de schoolbesturen een aanpak voor afvalscheiding ontwikkeld. De voorbereiding van de pilot inzamelen schoolafval is gestart. 

Milieubeleid, milieubeheer en luchtkwaliteit  

Luchtkwaliteit  
In 2020 is de jaarlijkse rapportage opgesteld over de kwaliteit van de lucht in Den Haag. Dit gebeurt aan de hand van de landelijke rapportage van het RIVM en de eigen gemeentelijke meetpunten.  Den Haag voldoet aan de Europese eisen voor fijnstof en stikstofdioxide en werkt toe naar de advieswaarden van de Wereld Gezondheidsorganisatie. De jaarrapportage luchtkwaliteit is opgenomen in de Voortgangsbrief Duurzaamheid 2020. Den Haag heeft het Schone Lucht Akkoord ondertekend en werkt met het Rijk, Provincies en andere gemeenten samen om de luchtkwaliteit verder te verbeteren (RIS304354). 

Auto’s en brommers  
Met subsidies vanuit de sloopregeling zijn bijna 2000 vervuilende voertuigen van de weg gehaald. De milieuzone voor vervuilende brom- en snorfietsen is per 1 december 2020 van start gegaan. Er is een consultatie gehouden voor de milieuzone dieselpersonen- en bestelauto’s waarbij is gesproken met diverse belanghebbenden, waaronder touringcarbedrijven. Het concept Verkeersbesluit en de Beleidsregel ontheffingen voor de milieuzone voor personen- en bestelauto’s, die per 1 juli 2021 van start gaat, is gepubliceerd voor zienswijzen (RIS306655).  

Hout stoken  
In december 2020 was er een online voorlichtingscampagne over verantwoord en schoner stoken van hout.  

Laadpalen   
Het laadnetwerk voor elektrische voertuigen is in 2020 met 300 laadpalen uitgebreid, van 1200 laadpalen naar 1500 laadpalen. Daarmee zijn er nu ruim 3000 laadpunten (1500 laadpalen) in de openbare ruimte 

Externe veiligheid  
De gemeente heeft ook in 2020 de ruimtelijke plannen en omgevingsvergunningen zo vroeg mogelijk getoetst op externe veiligheidsrisico’s. Dit valt onder de wettelijke milieutaken die worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Haaglanden. Uit metingen blijkt dat de vervoerders zich houden aan de routering voor gevaarlijke stoffen 

Omgevingsdienst Haaglanden  
De negen gemeenten in de regio Haaglanden en de provincie Zuid-Holland hebben hun wettelijke milieu-uitvoeringstaken ondergebracht bij de Omgevingsdienst Haaglanden. De bijdrage van Den Haag voor 2020 bedroeg circa € 6,3 mln. De afspraken met de Omgevingsdienst Haaglanden zijn vastgelegd in het Jaarwerkplan 2020. In de jaarrapportage (februari 2021) wordt gerapporteerd over de realisatie.

Minder geluidshinder   
In 2020 is het ontwerp Actieplan geluid Den Haag 2020-2023 afgerond en in september naar de gemeenteraad gestuurd (RIS306244). Na verwerking van de zienswijzen zal dit definitief worden vastgesteld.

Bodembescherming en bodemsanering  
Den Haag beheert eeuwigdurende saneringsopgaven, waaronder die van de twee voormalige gasfabrieken Gaslaan en Binckhorst en de twee voormalige stortplaatsen Puinduinen en Westduinpark. De resterende saneringsopgaven worden grotendeels in de komende tien jaar afgerond. Alle saneringen zijn door de gemeente beheerst, afronden van de monitoringperiode vraagt veel tijd. Onder andere vanwege het bepalen van de stabiliteit zijn jarenlange meetreeksen nodig om aan te tonen dat aan de saneringsvoorwaarden is voldaan. Met betrekking tot PFAS is hergebruiksbeleid opgesteld. Het bodemsaneringsprogramma is uitgevoerd. In het kader van loodverontreiniging heeft onderzoek plaatsgevonden op schoolpleinen bij basisscholen en kinderopvang locaties. Bij 174 kinderspeelplaatsen is onderzocht of er kans was op verontreiniging met lood. Bij 56 locaties is vanwege het percentage onbedekte grond bodemonderzoek uitgevoerd om de kwaliteit van de grond vast te stellen. De resultaten van het onderzoek worden in 2021 verwacht. Totaal is hiervoor dit jaar € 0,9 mln. uitgegeven. Verder is gewerkt aan voorbereidingen om tot een beter beheer van de ondergrond te komen.  

Natuur- en milieueducatie   

Aan milieueducatie is in 2020 circa € 2,7 mln. besteed, dit is inclusief School in Bos. De gemeente vindt het belangrijk dat de inwoners van Den Haag van jongs af aan in aanraking komen met de thema’s milieu en duurzaamheid. De gemeentelijke afdeling Milieueducatie verzorgt hierbij de duurzame basisvorming.   
In 2020 heeft 90% van de 175 basisscholen gebruik gemaakt van producten van Milieueducatie. scholen hebben in het schooljaar 2019-2020 ongeveer 3000 aanvragen ingediend, 25% hiervan is door corona helaas niet doorgegaan. De aanvraag voor het schooljaar 2020-2021 is ook lager in verband met corona.    

Wat is er in 2020 gebeurd?  

• Er is speciaal voor ouders en leerkrachten een website Milieueducatie ontdekpakket voor in en om het huis  gemaakt met suggesties om, in en rondom het huis, met kinderen aan de slag te gaan. De website is ruim 1000 keer bezocht.   
• De website Techniekonderwijs is verder vorm gegeven. Het aanbod van technische en duurzame educatieve materialen en lessen is uitgebreid. Met een klankbordgroep is gekeken wat nodig is om goed onderwijs in wetenschap en techniek (W&T) te geven.
• Voor de kinderopvang zijn diverse activiteiten ontwikkeld en aangeboden, zoals de smakelijke moestuin.  
• Het nieuwe programma rond duurzaamheid voor volwassenen is enthousiast ontvangen. Dit programma draait in diverse wijken en is voor laag opgeleiden. Ook dit heeft echter in 2020 door corona een tijd stilgelegen. 
• In het kader van de energietransitie is nieuw educatief materiaal gemaakt en er zijn diverse pilots geweest om de materialen met klassen te testen. Het aanbod dat gereed was, is aangeboden voor het nieuwe schooljaar 2020-2021.   
• Er is een “serious game” ontwikkeld rond klimaatadaptatie. Verder is in het kader van voedsel de BoodschApp Safari gemaakt. Spelers van deze game worden uitgedaagd na te denken over herkomst, duurzaamheid en gezondheid bij het boodschappen doen.