Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid

Beleidsverantwoording per activiteit

1. Participatie, preventie en vroegsignalering

Participatie en informele hulp

Maatschappelijke diensttijd & Follow your dreams
Follow your dreams (FYD) is 1 van de 87 landelijke proeftuinen gefinancierd vanuit het rijksprogramma Maatschappelijke diensttijd. De 3 kernbegrippen bij maatschappelijke diensttijd zijn: maatschappelijke impact, talentontwikkeling en elkaar ontmoeten. FYD biedt een programma aan jongeren tussen 16 en 27 jaar, voor 20-24 uur per week, 20 weken lang. Jongeren ontwikkelen sociale vaardigheden, talenten en vaardigheden in workshops, projecten, bedrijfsbezoeken en culturele en sportieve activiteiten.

Begin 2020 zijn 3 groepen gestart (31 deelnemers, gemiddeld 22 jaar). Helaas kon het reguliere programma door corona niet doorgaan. In de zomermaanden is een alternatief programma aangeboden, namelijk FYD Online. Aan dit project deden 129 jongeren mee.

Op 13 augustus is online het FYD Festival georganiseerd en uitgezonden via verschillende platforms (YouTube, facebook, twitch). In totaal zijn 5.567 jongeren bereikt. Begin november is het reguliere programma weer opgestart met 8 groepen: 92 aanmeldingen, waarvan 53 actieve deelnemers, gemiddeld 19 jaar. Door de coronamaatregelen blijft het improviseren en innoveren om de jongeren een uitdagend programma te bieden.

Mantelzorgers
De Taskforce Mantelzorg leverde in 2020 mantelzorgondersteuning. Ook Parnassia, Haags Ontmoeten, welzijnsorganisaties, Kompassie en Mantelkring hebben de mantelzorgers ondersteund, soms aangepast aan de RIVM-richtlijnen. De Respijtkaart Mantelzorg is verstuurd naar 134 huisartsen, 120 fysiotherapeuten, 66 apotheken, alle bibliotheken en Servicepunten XL. Tijdens de week van de mantelzorg is ingezet op he informeren en waarderen van mantelzorgers, zijn 500 informatietassen uitgedeeld aan mantelzorgers en onlinebijeenkomsten georganiseerd over overbelasting voorkomen. Ook zijn 13 jonge mantelzorgambassadeurs geïnstalleerd met als doel: bewustwording onder jonge mantelzorgers.

Vrijwilligers
Het nieuwe Haagse vrijwilligersbeleid Goed voor elkaar! is dit jaar opgesteld met input uit het brede veld van vrijwilligersorganisaties. Alle vrijwilligers, in het bijzonder mensen die zich vrijwillig hebben ingezet tijdens de coronapandemie, zijn in het zonnetje gezet. Door veel vrijwilligersorganisaties zijn actief nieuwe vrijwilligers geworven om de vraag naar informele ondersteuning ten tijde van corona aan te kunnen. Ter voorbereiding op het Nationaal Jaar van de Vrijwillige Inzet in 2021 is de campagne “Mensen maken Den Haag” opgezet. Verder is onderzocht hoe de website www.denhaagdoet.nl verbeterd kan worden en hoe de vrijwilligerswaardering beter kan. In 2021 komt er nieuwe website met een eenvoudige webwinkel. 

Seniorvriendelijk Den Haag en Haags ontmoeten
Ontwikkeld in 2020: het actieprogramma ‘Seniorvriendelijk Den Haag’ (RIS307178). Er zijn 3 ambities:

1. Meedoen en leefplezier

Senioren nemen op hun eigen manier actief deel aan de Haagse samenleving, waardoor ze langer gezond kunnen blijven met een goede kwaliteit van leven.

2. Gezond en veerkrachtig

Senioren voelen zich zo lang mogelijk gezond en veerkrachtig, zodat zij de dingen kunnen blijven doen die voor hen waardevol zijn.

3. Prettig wonen in je wijk

Senioren wonen in een geschikte woning in een seniorvriendelijke omgeving, zodat zij zolang mogelijk prettig thuis kunnen blijven wonen.

Den Haag heeft de koppositie als seniorvriendelijke stad vergroot. Dat is gebeurd door in te zetten op activiteiten die ervoor zorgen dat senioren volwaardig mee kunnen blijven doen met de Haagse samenleving. 

Om senioren in coronatijd mee te laten doen, zijn partijen ondersteund bij het ontwikkelen van alternatieve activiteiten: wekelijkse bezorging van maaltijden bij 1.000 senioren, wekelijkse bingo-tv en colleges aan senioren door studenten. Ook is de subsidieregeling Ouderensociëteiten Den Haag 2020 verbeterd waardoor het ontmoeting en recreatie voor en door Haagse senioren beter stimuleert. 

Door corona deden er minder deelnemers mee aan Haags ontmoeten. De alternatieve ondersteuning en een actieve benadering hebben ertoe geleid dat deelnemers toch de weg naar Haags ontmoeten wisten te vinden.

Toegankelijkheid
In 2020 verscheen de nota ‘Vanzelfsprekend toegankelijk, Agenda voor een Toegankelijk Den Haag 2020-2022’ (RIS306623). Hierin staan de ambities voor een toegankelijke stad. Deze nota is samen met de stad tot stand gekomen. Als onderdeel van deze nota is per 1 december 2020 de nieuwe subsidieregeling ‘Stad voor iedereen’ (RIS307066) ingegaan. Deze regeling stimuleert organisaties en ondernemers om werk te maken van toegankelijkheid. Ook is subsidie verleend voor het meer toegankelijk maken van de Haagse samenleving. Naast aanpassingen in de fysieke toegankelijkheid zijn er ook bijdragen verleend om de sociale en digitale toegankelijkheid te vergroten. Het betreft aanpassingen bij maatschappelijke organisaties, sportverenigingen en kerken, maar ook bij evenementen. Met de inspiratienota ‘100% toegankelijk Den Haag’ geeft het college invulling aan het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een beperking.

Wat zijn de gevolgen van corona?
Diverse activiteiten zijn door corona uitgesteld, zoals de uitreiking van de Onbeperkt 070-prijs, om positieve beeldvorming en bejegening van mensen met een beperking te stimuleren. Ook zijn activiteiten vanwege corona op een andere wijze uitgevoerd.

Beperking
Met de overhandiging van 4 nieuwe strandrolstoelen aan Biesieklette is het nieuwe strandseizoen luister bijgezet. Ook is Speeltuin De Koe in de Haagse wijk Ypenburg dusdanig ingericht dat kinderen met en zonder beperking hier samen kunnen spelen.

Op 3 plaatsen in de stad zijn verschoontafels inclusief tilliften aangebracht. Het gaat om de centrale bibliotheek, de Sportcampus en Biesieklette Haven op Scheveningen. Dit is conform de motie Grotere verschoontafels voor kinderen met een fysieke beperking (RIS300990).

Eenzaamheid
Ook in 2020 was de aanpak van eenzaamheid gebaseerd op het actieplan ‘Met zijn allen niet alleen’ (RIS301657). Onze partners hebben hun activiteiten zoveel mogelijk omgezet in telefonisch en online contact om eenzaamheid te bestrijden. Het aantal Lief en Leedstraatjes steeg naar ruim 210, onder andere door de financiële impuls voor Den Haag Zuidwest. Door OpenJeHart, VraagElkaar en de School voor Eenzijn werden meer dan 4.000 individuele eenzame inwoners bereikt.

In 2020 waren er 2 bijzondere campagnes vanuit de aanpak eenzaamheid:

• De social mediacampagne ‘Thuis door corona, bel je opa en oma!’ bereikte in maart ruim 50.000 jongeren in een week.
• In de zomer startte de sociale mediacampagne gericht op bewustwording en het activeren van eenzamen om daadwerkelijk om hulp te vragen. In totaal werden ruim 180.000 personen bereikt.

Gedurende coronatijd zijn circa 5.000 ouderen met depressieve klachten of eenzaamheidsgevoelens bereikt. Zo’n 2.000 volwassenen hebben aan workshops, trainingen en beweegprogramma’s deelgenomen.

Preventie en vroegsignalering

Kansrijke start
Het vrijwilligersproject Moeders Informeren Moeders is er speciaal voor zwangere vrouwen. Er is in 2020 een noodfonds anticonceptie opgericht. Voor ‘Nu niet zwanger’ zijn 30 professionals getraind om het uitstellen van een kinderwens bespreekbaar te maken. Om beter voorbereid te zijn op een bevalling en het ouderschap zijn 250 moeders begeleid met de methode Centering Pregnancy.

Kinderrechten en jeugdparticipatie
De gebruikelijke activiteiten op het gebied van kinderrechten, talentontwikkeling en jeugdparticipatie (zoals verankerd in het beleidsplan 2018-2020 ‘Haagse jeugd, samen aan zet’ (RIS298573) hebben ondanks corona zoveel mogelijk regulier doorgang gevonden. Samen met maatschappelijke partners heeft de gemeente in juli een jongerenstadslab georganiseerd over jong zijn tijdens corona. Ongeveer 150 jongeren hebben hier aan meegedaan. In de kerstvakantie 2020 is met veel succes een activiteitenprogramma vol (e)sport, cultuur en muziek voor jongeren georganiseerd. Voor het programma is een interactief platform opgericht door (culturele) ondernemers op www.denhaaginsideout.nl. Deze website had ruim 12.000 unieke bezoekers en bereikte met behulp van sociale media zo’n 70.000 accounts.
Integrale vroeghulp
De integrale vroeghulp is dit jaar versterkt om jonge kinderen met ontwikkelingsstoornissen beter te kunnen verwijzen naar de juiste ondersteuning en eventueel een passende plek. Het casemanagement bij stichting MEE is verhoogd om de wachtlijsten en de wachttijden bij het integrale vroeghulp-team te verlagen. Door de start met de Aanpak passende kinderopvang wordt gewerkt aan betere plaatsing en doorstroom van kinderen.

Kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen
Voor deze kinderen zijn via voorlichting, workshops, individuele en gezinsgesprekken 800 intermediairs en ouders bereikt en 297 kinderen en ouders met preventieve ondersteuning.

Aanpak Preventie
De belangrijkste resultaten in 2020 vanuit de preventieve aanpak zijn:

• Vanuit de Rookvrije generatie zijn alle Haagse speeltuinen en kinderboerderijen rookvrij gemaakt. Daarnaast zijn alle primair en voortgezet onderwijs en mbo-scholen door de GGD benaderd over rookvrije schoolpleinen.
• Er was in 2020 aandacht voor het aanvalsplan Vaccinatie (RIS303183 ). De Haagse Vaccinatie Alliantie is opgericht om de vaccinatiebereidheid te vergroten.
• Voor een gezonde leefstijl hebben zo’n 150 professionals deskundigheidsbevordering gekregen, waaronder trainingen over gezonde voeding in de kraamweek. Met de Haagse Shuffle en de WIJS-app hebben circa 2.200 kinderen leefstijllessen gevolgd in coronatijd. Ruim 10.000 ouders hebben voorlichting gekregen over het belang van een gezonde mond en tandartsbezoek.
• Naast de Gezonde school-vignetten over seksualiteit, voeding en welbevinden in het primair en voortgezet onderwijs kregen ROC-scholen ondersteuning bij de Gezond Schoolwerkwijze. Ook hebben 7.000 ouders het puber-ouderboekje over voeding, sociale media en ruzie ontvangen.
• Unity peereducation heeft voorlichting over alcohol en druggebruik gegeven aan 1.700 uitgaande jongeren. Vanuit vroegtijdige signalering van risicovol gebruik zijn 3.000 jongeren, intermediairs en ouders gesproken.

Welzijn en servicepunten XL
De subsidieregeling ‘Welzijn voor innovatieve wijkgerichte initiatieven’ ging op 1 juni 2020 in. Er zijn 21 aanvragen toegekend waarvan 8 aan bestaande welzijnsorganisaties. De regeling stimuleert innovatie en nieuwe initiatieven in het welzijnswerk, zowel van bestaande welzijnsorganisaties als van kleinere organisaties en sociaal ondernemers. Subsidievoorwaarde: samenwerking met relevante partners in de wijk en aanvullend werken op elkaars aanbod.

In 2020 waren er 47.350 informatie- en adviesvragen bij de Servicepunten XL. Daarnaast kregen ruim 5.200 cliënten individuele cliëntondersteuning. Op woensdag 31 maart is de Raad geïnformeerd over de voortzetting van de regeling (RIS308228).

Het afgelopen jaar stond ook voor welzijn voor een groot deel in het teken van Corona. Eenzaamheid en isolement dreigen toe te nemen, voor veel mensen is ontmoeting niet mogelijk. Het professionele welzijnswerk heeft met veel extra inzet een belangrijke rol ingenomen in het hoofd bieden aan de gevolgen van de coronacrisis. Met veel extra inzet is in de stad gepoogd mensen in beeld te houden, zo goed mogelijk toe te leiden naar passende ondersteuning in de vorm van welzijn, maatschappelijke ondersteuning of jeugdhulp. Dit hebben zij flexibel, zichtbaar en merkbaar gedaan in de stad. Het jaar 2020 was voor het professioneel welzijnswerk een jaar van zoeken naar mogelijkheden. Binnen de beperkingen van Corona hebben de welzijnsorganisaties de dienstverlening doorgezet. Hierbij zijn binnen de mogelijkheden nieuwe aanpakken en interventies ingezet om kwetsbare mensen van jong tot oud in beeld te krijgen en te houden. Den Haag – vrijwilligers en professionals – heeft een enorme veerkracht laten zien. Of het nu gaat om telefooncirkels, digitale hulp op afstand, mobiele servicepunten, maaltijdprojecten, of de professionele ondersteuning die zo goed en zo kwaad als het gaat is voortgezet.

Emancipatie

Queer en vrouwen
In de stad zijn diverse activiteiten uitgevoerd die de economische zelfstandigheid, weerbaarheid en kansengelijkheid van vrouwen en queers bevorderen Zo ondersteunt stichting Yasmin jaarlijks honderden vrouwen om stappen te nemen richting scholing, arbeidsmarkt of maatschappelijke participatie. Om de weerbaarheid van jongeren te versterken, is het project ‘Ik ben van Mij’ door Centrum 16.22 uitgevoerd.

COC Haaglanden verzorgde ook in 2020 gastlessen op scholen om de bespreekbaarheid en acceptatie van seksuele en genderdiversiteit te bevorderen. Dit jaar waren de gastlessen zowel online als fysiek. Van 2 tot en met 8 maart heeft de gemeente Den Haag de internationale vrouwendag gevierd. Bijna 800 vrouwen deden mee aan activiteiten.

Zes wethouders uit de regio Haaglanden hebben met een videoboodschap aandacht gevraagd voor de Coming Out Day. Uiteraard werd ook de regenboogvlag gehesen. Ook op 5 andere queer bewustwordingsdagen is deze vlag gehesen, op het stadhuis aan het Spui en op de Leyweg.

In 2020 is een onderzoek gestart om inzicht te krijgen in de aard en omvang van straatintimidatie en de veiligheidsbeleving van vrouwen en queer-personen in Den Haag. Het Roze Loper-keurmerk is onder de aandacht gebracht van zorginstellingen.

2. Toegang tot hulp en ondersteuning

Wmo-wijkteams en jeugdteams

Wmo-voorspelmodel
Het Wmo-voorspelmodel is in 2020 opgeleverd. Dit instrument helpt bij het inschatten van de ontwikkeling in de bevolking en het gebruik van maatschappelijke voorzieningen op wijkniveau. Trainingen zijn gestart om het model intern te leren gebruiken. In juni 2020 is het Haagse model officieel overgedragen aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten die het geschikt gaat maken voor landelijk gebruik. We dingen daardoor mee naar de prijs Gemeentedelers dat als doel heeft: gemeenten succesvolle casussen laten delen om de dienstverlening te verbeteren.

Zorg- en beleidsvernieuwing
Start in 2020: het identificeren van jeugdigen die nu nog in de Jeugdwet zitten, maar vanwege een levenslange beperking beter passen binnen de Wet langdurige zorg. De eerste gesprekken met aanbieders over de overgang van cliënten naar de Wet langdurige zorg hebben plaatsgevonden.

Ook is in 2020 een Wmo-leidraad opgesteld om Wmo-casemanagers te ondersteunen bij hun professionele overwegingen. Wijkteams zijn groepsgewijs voorgelicht. Verder zijn opleidingsmodules en een oefen-app ontwikkeld. Inmiddels hebben bijna 100 medewerkers de basismodule afgerond. Ruim 30 medewerkers volgden de verdiepingsmodule.

3. Gespecialiseerde zorg en ondersteuning

Jeugdhulp en ondersteuning kwetsbare jongeren

Transformatiefonds jeugdhulp Haaglanden
Vanaf schooljaar 2020-2021 is de nieuwe minor Zorgcoördinatie in het publieke domein beschikbaar. Deze hoort bij de minor Social work en pedagogiek op de Haagse Hogeschool. Daarmee investeert de gemeente in de verdere vakbekwaamheid van aankomende professionals. Verder is regionaal en dus ook in Den Haag geïnvesteerd in de aansluiting van lokale teams op de systematiek van de nieuwe inkoop. De doorontwikkeling van de centrale plaatsingscoördinatie voor hoogcomplexe/residentiële jeugdhulp heeft in het kader van het bestrijden van wachtlijsten plaatsgevonden in 2020. Ook is geïnvesteerd in de inzet van de volwassenen-ggz in situaties van complexe gezinsproblematiek en ouderschapsvraagstukken.

Onderwijs-jeugdhulparrangementen
Sinds begin 2019 werken het onderwijsveld en de gemeenten Rijswijk, Leidschendam-Voorburg en Den Haag samen in het verbeteren van de aansluiting van jeugdhulp op onderwijs en vice versa. Dit heeft geresulteerd in het ontwikkelen van onderwijs-jeugdhulparrangementen. 2019 en de eerste helft van 2020 stonden in het teken van het creëren van een gezamenlijke visie op en inrichting van deze “arrangementen”. Het gaat hier om een gecombineerd aanbod van onderwijs en jeugdhulp in de vorm van arrangementen voor leerlingen. Daarin werken scholen en jeugdhulppartners samen op basis van de Jeugdwet en de Wet passend onderwijs. In de tweede helft van 2020 is deze visiefase afgerond, waarna de implementatieplanfase is gestart. Resultaten eind 2020: een implementatieplan en een inrichtingsdocument. Inmiddels is het besluitvormingstraject gestart, waarbij de afzonderlijke ketenpartners interne en gezamenlijke besluitvorming realiseren.

Inkoop jeugdhulp
Na de uitspraak van de voorzieningenrechter zijn er met betrekking tot de inkoop van jeugdhulp overbruggingsovereenkomsten met jeugdhulpaanbieders afgesloten voor de zorgcontinuïteit in 2020. Dit heeft geleid tot hogere tarieven. Direct hierna zijn de voorbereidingen op de inkoop voor 2021 en daarna hervat. Er zijn ontwikkelafspraken gemaakt met aanbieders over het tarieventraject. De gemeenten en de jeugdhulpaanbieders gaan het inkooptraject afronden (RIS305688).

Innovatiefonds
Vanuit het innovatiefonds is in 2020 een zogenaamde Service Design gefinancierd. Doel: inwoners vanaf de melding direct de juiste, passende hulp geven. Het is een methode om diensten te ontwikkelen met een klantbril op. De resultaten van deze Service Design worden gebruikt om de integrale toegang tot hulp te verbeteren. Hierdoor hoeft minder zware hulp ingezet te worden, omdat ouders en kinderen eerder en sneller (lichtere) hulp ontvangen en weten waar ze voor hulp terechtkunnen.

1 gezin, 1 plan, 1 regisseur
Er is afgelopen jaar gewerkt aan een betere samenwerking vanuit het principe: 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur. Bij het aanmeldingsproces wordt de problematiek integraal beoordeeld, casusregisseurs bieden oplossingen voor complexe problematiek op het snijvlak van onder andere (jeugd)zorg, maatschappelijke ondersteuning en veiligheid. Verder zijn stappen gezet bij de inrichting van het 1-cliëntvolgsysteem.

Ook ontwikkeld in 2020: het leeratelier Maatwerk en regie. Deze domein-overstijgende opleiding is bedoeld voor professionals die de spiraal willen doorbreken van complexe problematiek bij huishoudens en zo echt verandering tot stand brengen. Met deze masterclass zetten we in op regievoeren, grondhouding, maatwerk & perspectief. De komende 3 jaar zullen meer dan 200 professionals van de gemeente en haar partners worden opgeleid.

Betere samenwerking in gezinnen met complexe problematiek
Jeugdhulpaanbieders zijn in 2020 samen met het gezin en het lokale team in gesprek gegaan om af te stemmen op welke wijze efficiënt en effectief integrale zorg en ondersteuning wordt ingezet. Ook wanneer de verwijzing niet door het jeugdteam is afgegeven. Voor jeugdhulpaanbieders ligt de nadruk op het complementaire karakter van de hulp. Dat vraagt ook om contact met aanpalende werkterreinen binnen de gemeente en daarbuiten.

POH-JGGZ
In het kader van de verschuiving van zwaardere hulp naar lichtere vormen van hulp, is in 2020 de pilot Praktijkondersteuner huisartsen (POH) Jeugd GGZ haar tweede jaar ingegaan. In totaal is 44 uur per week deze ondersteuner bij 19 huisartsen ingezet in Leidschenveen en Scheveningen. Meer dan de helft van de jeugdigen en ouders die de POH-Jeugd GGZ bezochten, werden afdoende geholpen door de consulent zelf (ruim 40%) of werden verwezen naar het Centrum voor Jeugd en Gezin. En volstaat aldus de lichtere vorm van hulp.

Sinds medio 2020 betaalt de zorgverzekeraar mee aan de bekostiging van de POH-Jeugd GGZ in de huisartsenpraktijk.

Wmo-voorzieningen

Maatwerkarrangement (zorg in natura)
Met het maatwerkarrangement ondersteunt de gemeente de zelfredzaamheid en participatie van bewoners met een beperking of met chronische psychische of psychosociale problemen. Bij het maatwerkarrangement staat het resultaat centraal dat de bewoner met de ondersteuning wil bereiken. Het afgelopen jaar startten de nieuwe Wmo-maatwerkarrangementen 2020 (MWA 2020). In de loop van het jaar constateerde de gemeente dat op onderdelen aanpassingen nodig zijn. Daarom is eind 2020 een herzieningsronde gehouden en is op een aantal resultaatsgebieden aanpassingen gedaan. Er zijn dit jaar 12 nieuwe aanbieders gecontracteerd.

Persoonsgebonden budget
Met een persoonsgebonden budget kunnen inwoners van Den Haag zelf ondersteuning inkopen. Hiervoor kunnen ze een professionele zorgverlener of iemand uit het sociale netwerk inzetten. In 2020 hadden circa 470 jeugdigen een persoonsgebonden budget op basis van de Jeugdwet en circa 2.590 inwoners een budget voor een Wmo-maatwerkarrangement of beschermd wonen. Dit is een afname van 8% vergeleken met 2019. Toen hadden ruim 3.300 cliënten een persoonsgebonden budget voor Wmo of jeugdhulp.

Hulpmiddelen vervoer ouderen en gehandicapten
De gemeente ondersteunt inwoners met een beperking voor zover ze niet of niet voldoende mobiel zijn. Dit doet de gemeente via maatwerkvoorzieningen zoals scootmobielen, rolstoelen en algemene voorzieningen zoals de wijkbus. In 2020 ontvingen bijna 1.250 nieuwe klanten (in 2019 bijna 3.000) een vervoersvoorziening Wmo. Corona had fors impact op AV070. In de tweede helft van 2019 reed AV070 (WMO vervoer) gemiddeld 59.000 ritten per maand. Aan het begin van de crisis reed AV070 nog maar 15 procent van het gebruikelijke aantal ritten. Sindsdien nam het aantal ritten geleidelijk weer toe. Eind 2020 waren dit gemiddeld 8.600 ritten per week (ruim 37.000 per maand). Dat is zo’n 63 procent van het gemiddelde in 2019. AV070 heeft tijdens de coronacrisis geholpen door zorgmedewerkers naar locatie te vervoeren, maaltijden aan senioren te bezorgen en inwoners van de stad naar de teststraten te rijden.

De stiptheid van AV070 lag in 2020 gemiddeld rond 95%. De vervoerder voert een continu klanttevredenheidsonderzoek uit. Het callcenter scoorde op een schaal van 10 gemiddeld een 8,3 en de uitvoering van de rit/chauffeur scoorde in 2020 gemiddeld een 8,4.

In 2020 zijn de ervaringen uit de pilots voor scootmobielpools in de Schilderswijk en Haagse Hout onderzocht. Samen met externe partners is gestart met het uitbreiden naar 2 nieuwe locaties. In 2020 zijn we gestart met het terugnemen van scootmobielen als daar niet of nauwelijks meer gebruik van wordt gemaakt. Er zijn na zorgvuldig onderzoek 25 scootmobielen teruggenomen.

Woonvoorzieningen ouderen en mensen met een beperking
Om mensen langer zelfstandig te laten wonen, kunnen ouderen en mensen met een beperking op grond van de Wmo aanpassingen in de woning laten doen. Denk aan trapliften, het verwijderen van drempels en aanpassingen van badkamers en keukens. In 2020 ontvingen ruim 2.300 cliënten een Wmo-woonvoorziening. In 2019 ging het om 2.600 cliënten.

Eigen bijdrage
Gebruikers van Wmo-voorzieningen betalen een vaste wettelijke eigen bijdrage van € 19 per maand: het ‘abonnementstarief’. Dit is voor iedereen gelijk. De gemeente heeft 16.500 Haagse cliënten geïnformeerd die sinds 1 januari 2020 een eigen bijdrage moeten betalen. De inning gebeurt door het CAK. De landelijke implementatie heeft veel vertraging ondervonden doordat het ICT-systeem van het CAK niet stabiel genoeg was. De raad is hierover geïnformeerd via een commissiebrief en het antwoord op schriftelijke vragen (RIS306006, RIS307146). In september 2020 werd het systeem geïmplementeerd en zijn alle Wmo-cliënten door het CAK aangeschreven.

Experiment met ‘integraal budget’
Sinds begin 2020 werkt de gemeente Den Haag met 20 partijen (8 gemeenten, zorgkantoren, ministerie van VWS) samen aan het experiment ‘Integraal budget’. Het experiment wil meervoudige zorgvragen van mensen met een persoonsgebonden budget integraal beantwoorden en mogelijke knel- en ontwikkelpunten structureel oplossen. In Den Haag kijken gezinscoaches wat een cliënt wat een gezin écht nodig heeft, stemmen de zorg en ondersteuning over met name Wmo en Jeugdwet op elkaar af. Ze gaan intern en extern met onder andere de SVB en het Zorgkantoor in gesprek om zorg op maat te leveren.

In 2020 zijn met 10 gezinnen gesprekken gevoerd. Dit leidde ertoe dat 3 gezinnen een integraal budget kregen. De deelnemende gezinnen ervaren vooral meer flexibiliteit in de besteding van het integrale budget, eigen regie en minder bureaucratie. Doel is om uiteindelijk 30 Haagse gezinnen te helpen aan een integraal budget. Het experiment loopt tot 1 januari 2023. AEF doet onderzoek naar de resultaten en leerervaringen bij de deelnemende gemeenten.

Beschermd wonen en ggz

Vanaf 2020 is beschermd wonen onderdeel van het maatwerkarrangement. Dit zorgt ervoor dat de ondersteuning flexibeler en meer cliëntgericht kan worden ingezet omdat de toegang en indicatiestelling zijn samengebracht. Het toegangsproces is in oktober geëvalueerd en zal in samenwerking met de aanbieders in 2021 worden verbeterd.

Ggz-proeftuinen
De gemeente Den Haag en Parnassia voerden gedurende 2 jaar in 2 verschillende wijken een proef uit over geïntegreerde zorg en -ondersteuning. Op basis van de resultaten is besloten deze werkwijze met ingang van 2020 in te voeren bij alle ggz-wijkteams. In de praktijk gaat het om een werkwijze waarbij 1 multidisciplinair team alle ambulante zorg en ondersteuning biedt. Dit is bedoeld voor mensen met ernstige psychische aandoeningen waarbij vaak sprake is van wisselende symptomatologie, eventuele terugval en wisselende behoefte aan intensiteit van zorg. Behandeling en ondersteuning die nodig is, worden gecoördineerd en onder 1 regie geboden. Deze continuïteit van zorg levert zowel individueel als maatschappelijk baten op, zo blijkt uit de proefperiode.

Verplichte ggz
Op 1 januari 2020 is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in werking getreden. Deze wet houdt in dat de gemeente verantwoordelijk is voor het aannemen en triëren van meldingen. De gemeente voert het verkennend onderzoek uit naar mensen van wie verwacht wordt dat zij mogelijk verplichte ggz-zorg moeten krijgen. Tot en met november 2020 zijn 59 verkennende onderzoeken uitgevoerd. 17 keer is er bij het Openbaar Ministerie een verzoek tot voorbereiding van een zorgmachtiging ingediend. Vervolgens heeft het Openbaar Ministerie 9 keer een verzoek om een zorgmachtiging ingediend bij de rechtbank. Die verzoeken zijn allemaal toegekend.
In de wet is opgenomen dat er eenmaal per kwartaal een bestuurlijk regio-overleg dient plaats te vinden. In de regio Haaglanden vindt dit overleg plaats onder voorzitterschap van de burgemeester van de gemeente Delft en de Haagse wethouder Zorg, jeugd en volksgezondheid.

Maatschappelijke opvang
In 2020 nam de druk op de maatschappelijke opvang verder toe. Het aantal mensen dat zich meldt bij het daklozenloket blijft hoog. Dit jaar hebben zich 4.285 mensen gemeld. De uitstroom uit de opvang is bijna volledig tot stilstand gekomen vanwege het gebrek aan betaalbare geschikte woningen en de beperkte doorstroom naar andere voorzieningen, zoals beschermd wonen. Dit heeft tot gevolg dat de opvang verstopt zit en mensen steeds langer in de opvang verblijven. Er zijn in 2020 zo’n 1.200 daklozenpassen afgegeven. Bijna 40% van deze groep heeft deze voor de derde keer of vaker verlengd.

Wat zijn de gevolgen van corona?
De uitbraak van het coronavirus heeft grote impact op de maatschappelijke opvang. De 1,5 meter richtlijn zorgde dat er minder bedden waren bij de opvanglocaties. Daarnaast dienden juist extra mensen te worden opgevangen vanwege de richtlijn om thuis te blijven. Om aan beide richtlijnen te voldoen, zijn 220 plekken in hotels gerealiseerd. Ook is de winterkoudelocatie aan de Lozerhof met 60 plekken ingezet als overlooplocatie (RIS305694, RIS306958, RIS307121). Hier kunnen mensen verblijven en wordt de benodigde ondersteuning en begeleiding ingezet. Ook is er een locatie gecreëerd waar dak- en thuisloze patiënten hun vermoedelijke corona-infectie kunnen uitzieken. In samenwerking met Momentum Capitals, Doneereendorp.nl, Kessler Stichting en andere partners is in Leidschenveen een noodlocatie met zorgbedden gemaakt. Hier kunnen 32 mensen in vervangende thuisisolatie verblijven (RIS305155, RIS305156, RIS306020).

Opvang
In 2020 is de maatschappelijke opvang verder verbeterd en uitgebreid. Voor de opvang van gezinnen heeft de gemeente het aantal woningen kunnen verhogen van 21 naar 36 woningen. Zo hoefden minder gezinnen in hotels te verblijven.
Ter vervanging van de tijdelijke locatie aan de Sportlaan is de permanente opvanglocatie aan de Schenkweg in gebruik genomen. Dit is een woonlocatie met 90 plekken met hoogkwalitatieve zorg. De nadruk ligt op zelfstandigheid en woonvaardigheden, zodat mensen kunnen uitstromen naar zelfstandig wonen.

VWS-middelen
Vanuit het Rijk zijn er voor 2020 en 2021 extra middelen beschikbaar gesteld voor de aanpak van de daklozenproblematiek. Deze impulsmiddelen van € 16,2 mln. zijn en worden besteed aan: voorkomen instroom, verbetering kwaliteit opvang en verhogen uitstroom. In 2020 zijn een aantal projecten gestart, waaronder het Zoetermeers daklozenloket, aanpak voorkomen huisuitzetting, de verhuisbox en een aantal projecten uit het Actieprogramma dak- en thuisloze jongeren.

Actieprogramma Dak- en thuisloze jongeren
In 2020 werkte Den Haag ook aan het terugdringen van dakloosheid bij jongeren via het actieprogramma Dak- en thuisloze jongeren. De eerste stappen zijn gezet: er is 24-uurs opvang voor jongeren en er zijn nu jongerenregisseurs.

4. Veiligheid en bescherming

Kinderbescherming

Complexe scheidingen
In 2020 waren themabijeenkomsten om schoolmaatschappelijk werkers bewuster te maken van complexe scheidingen. Ze zijn georganiseerd vanuit de Regiegroep complexe scheidingen. In deze regiegroep zitten de advocatuur, Jeugdbeschermingstafel, Raad voor de Kinderbescherming, Jeugdbescherming West en het kenniscentrum Kind en Scheiding.

Er waren 914 contactmomenten met het kenniscentrum Kind en Scheiding voor Den Haag in 2020, waardoor jeugdigen, ouders en professionals de juiste informatie en hulp hebben weten te vinden.

Jeugdbeschermingstafel
Met de Jeugdbeschermingstafel wil de gemeente Den Haag hulp met dwang terugdringen. Samen met ouders en jeugdige wordt gezocht naar laatste mogelijkheden in het vrijwillig kader. De Jeugdbeschermingstafel wordt ingezet bij verzoeken tot onderzoek aan de Raad voor de Kinderbescherming. Hierbij gaat het om gezinssituaties die onveilig zijn voor het kind, waar gezagkwesties spelen of andere situaties waar vrijwillige hulp niet werkt.
In 2020 zijn tot en met het derde kwartaal 166 gezinnen gesproken. Tijdens de bijeenkomsten wordt gezocht naar maatwerk voor gezinnen. Waar nodig wordt een maatwerkspecialist ingeschakeld.

Jeugdbescherming en jeugdreclassering
In vervolg op het eerste rapport van de inspectie ‘Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd’
(RIS306549) heeft de gemeente Den Haag het voortouw genomen in het maken van een verbeterplan voor de regionale gecertificeerde instelling, Jeugdbescherming West (JB-west). Dit is niet alleen voor Haaglanden gedaan, maar voor alle bij JB-west betrokken regio’s: Midden Holland, Holland Rijnland en Zuid Holland Zuid. Met het verbeterplan is Jeugdbescherming West in staat de knelpunten op te lossen, te weten: te hoge caseload voor jeugdbeschermers en te hoge administratieve lasten. Vanuit Den Haag en Veilig Thuis Haaglanden is sinds de zomer 2020 verkend welke stappen we kunnen zetten in het vereenvoudigen van de jeugdbeschermingsketen in Den Haag en onze regio. Op basis van deze verkenning starten we in 2021 met de opgave Vereenvoudiging van de jeugdbeschermingsketen.

Aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling

Veilig Thuis Haaglanden
Veilig Thuis is het centrale meldpunt voor advies over en melding van huiselijk geweld en kindermishandeling. De uitvoeringsorganisatie werkt in opdracht van de verbonden partij de gemeenschappelijke regeling GGD. Veilig Thuis Haaglanden voert wettelijke taken uit voor de 9 deelnemende gemeenten in regio Haaglanden, waaronder Den Haag.

In vergelijking met 2019 gaf Veilig Thuis Haaglanden vorig jaar 9% meer adviezen en kwamen er 2% meer meldingen binnen. De toename is vooral te verklaren door de aanscherping van de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarnaast is er afgelopen jaren meer media-aandacht voor het onderwerp, onder meer via het landelijk programma ‘Geweld hoort nergens thuis’.

De uitbraak van corona heeft niet gezorgd voor een extra toename. Om de drempels tot Veilig Thuis te verlagen, heeft Veilig Thuis Haaglanden vanaf eind mei 2020 meegedaan aan de landelijke chatfunctie en met apothekers in de regio afspraken gemaakt over het codewoord ‘masker19’.
Onze lobby bij het Rijk heeft ervoor gezorgd dat in de Voorjaarsnota 2020 van het Rijk vanaf 2020 macro structureel € 38,6 mln. voor Veilig Thuis is gereserveerd#. Daarnaast is in 2020 verder gewerkt aan het versterken van Veilig Thuis Haaglanden zelf en het verbeteren van de ketensamenwerking: met het lokale veld, de lokale jeugd- en Wmo-wijkteams en organisaties die gespecialiseerde zorg en ondersteuning bieden.

Veilig Thuis Haaglanden ontwikkelt momenteel een ketenmonitor voor betere ketensamenwerking en meer inzicht in de effectiviteit van onze inzet, interventies en aanpak. Den Haag heeft ook, net als alle gemeenten in Haaglanden, de zelfscan ‘Kwaliteitskader Veiligheid in lokale (wijk)teams’ uitgevoerd, nadat gemeenten zich in 2019 gecommitteerd hadden aan dit kwaliteitskader#. Het kader maakt duidelijk wat een gemeente lokaal nodig heeft om goed ingericht te zijn in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.

Regiovisie Aanpak huiselijk geweld Haaglanden 2019-2022
In 2020 hebben we zoals elk jaar gewerkt aan: scholing/training van professionals en vrijwilligers in herkenning van risicofactoren van verschillende typen geweld, (vroeg)signalering, samenwerking bij adviesvragen en melden bij Veilig Thuis Haaglanden en het ondersteunen van risicogroepen door het verhogen van hun weerbaarheid en zelfbeschikking. Door de coronamaatregelen gebeurde dit grotendeels digitaal. Daarnaast zijn bewoners, slachtoffers en daders, professionals en vrijwilligers digitaal ondersteund en geïnformeerd over huiselijk geweld in coronatijd.

Vrouwenopvang
Ook bij situaties van onveiligheid zien we steeds vaker dat het woningtekort een rol speelt en bij het uit elkaar gaan van partners dakloosheid dreigt. Daarom zijn de afspraken tussen het daklozenloket, Veilig Thuis Haaglanden en de vrouwenopvang over de opvang van deze slachtoffers van huiselijk geweld, herijkt. Dit houdt in dat het daklozenloket toch voor opvang kan zorgen, ook als iemand volgens de landelijke toetsingscriteria niet in aanmerking komt voor een plek in de vrouwenopvang.

Huisverboden
In 2020 zijn in Den Haag 310 huisverboden opgelegd. Aan de achterblijver(s) en de uithuisgeplaatste is hulp verleend. Het aantal huisverboden in 2020 is grotendeels gelijk aan het aantal huisverboden in 2018 (301) en 2019 (310).

Prostitutiebeleid
In 2020 verscheen de Prostitutienota Den Haag 2020-2022 (RIS304625). In deze nota komen ook de mannelijke en transgender sekswerkers nadrukkelijk naar voren. Voor sekswerkers hadden de coronamaatregelen grote gevolgen voor hun inkomsten. Hulporganisaties zoals SHOP en De Haven hebben een groot aantal sekswerkers bijgestaan met advies en informatie en hulp bij het vinden van financiële ondersteuning in de vorm van bijstand of een Tozo-uitkering. Ook via de Stichting Stad en Kerk (STEK) is ondersteuning geboden. De gemeente heeft hiervoor extra geld ter beschikking gesteld.

Ruim 250 sekswerkers deden mee aan een uitstapprogramma of hebben het traject afgerond. Daarnaast is met meer dan 100 sekswerkers gesproken over hun wensen ten aanzien van hun fysieke arbeidsomstandigheden.

Het onderzoek naar de verplaatsing van de raamprostitutie naar een nieuwe locatie heeft in 2020 een vervolg gekregen en wordt verder uitgewerkt in een definitieve nota van uitgangspunten en een haalbaarheidsonderzoek. De verbetering van de werkomstandigheden van Haagse sekswerkers is daarbij een belangrijke randvoorwaarde. Uitgangspunt: de stem van de sekswerker.

Aanpak mensenhandel
In 2020 is voor het eerst een gemeentelijk actieprogramma ‘Mensenhandel’ (RIS305595) vastgesteld. Dit programma richt zich met een integrale aanpak op alle vormen van mensenhandel: seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting. Doel: mensenhandel voorkomen, bestrijden en slachtoffers beschermen.

In 2020 is gestart met 2 communicatiecampagnes die Haagse jongeren tussen de 12 en 23 jaar oproept om anoniem hun verhaal of zorgen te delen over geweld in afhankelijkheidsrelaties. Het gaat dan bijvoorbeeld om seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting en huiselijk geweld. SHOP heeft voor 159 slachtoffers van mensenhandel de zorg gecoördineerd. Daarnaast kregen ruim 3.000 arbeidsmigranten informatie over hun rechten, de risico’s van uitbuiting en de mogelijkheden van ondersteuning.

5.Volksgezondheid

Uitvoering rijksvaccinatieprogramma
De publicatie van de vaccinatiegraad loopt altijd een jaargang achter op het huidige jaar. In 2019 is de vaccinatiegraad in Den Haag licht gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. De jeugdgezondheidszorg heeft in 2020 ondanks corona het vaccineren door laten gaan. Inzet: het beschermen van alle jeugdigen in Den Haag tegen gevaarlijke infectieziekten. Er zijn als gevolg van corona geen vaccinatieachterstanden ontstaan.

Aanpak verhogen vaccinatiegraad
Om bij te dragen aan de vaccinatiebereidheid en het verhogen van de vaccinatiegraad in Den Haag zijn verschillende stappen genomen. De eerste Haagse vaccinatieweek heeft plaatsgevonden met diverse activiteiten om inwoners te informeren over vaccineren. Er is een communicatiecampagne gestart. Ook gestart: het mobiel informatieteam waarbij jeugdartsen- en verpleegkundigen digitale voorlichtingen geven bij welzijnsorganisaties, levensbeschouwelijke organisaties en kinderopvang. Ook kunnen jeugdigen die niet in lijn lopen met het schema van het rijksvaccinatieprogramma en inhaalvaccins nodig hebben sinds 2020 op alle locaties van het Centrum voor Jeugd en Gezin terecht in de stad, dus niet meer bij slechts 1 locatie.

Gemeenschappelijke regeling GGD Haaglanden
De GGD voert verschillende taken uit op het gebied van de publieke gezondheid, bijvoorbeeld ter bestrijding van infectieziekten en het bevorderen van een gezonde leefomgeving. Deze taken vallen binnen de gemeenschappelijke regeling GGD Haaglanden. Hierin participeert de gemeente Den Haag met de 8 andere gemeenten in de regio Haaglanden. Daarnaast voert de GGD Haaglanden voor de gemeente een aantal lokale taken uit, zoals Haagse Kansrijke start, Haagse aanpak Gezond Gewicht, schoolgezondheidsbeleid en sociaal medische advisering.

Sinds het voorjaar van 2020 ligt de prioriteit van de GGD bij corona. In de loop van 2020 heeft de GGD de meeste reguliere werkzaamheden weer opgepakt, soms in aangepaste vorm en vaak met extra aandacht voor de gevolgen van de coronacrisis op de publieke gezondheid. In het najaar is de vierjaarlijkse Gezondheidsmeter Volwassenen en Ouderen uitgezet. De resultaten zijn in de loop van 2021 beschikbaar.

Ambulancevervoer
In 2020 zijn de prestaties van het spoedvervoer binnen de Regionale Ambulance Voorziening (RAV) Haaglanden als gevolg van de coronapandemie flink onder druk komen te staan. De kwaliteitsnorm om in 95% van de ritten binnen 15 minuten ter plaatse te zijn, is niet gehaald. In 89,6% van de gevallen waren de ritten binnen de norm. Oorzaken hiervan lagen met name in de extra tijd die het ambulancepersoneel nodig had om zich bij verdenkingen van het vervoeren van besmette patiënten met het coronavirus te voorzien van persoonlijke beschermingsmiddelen. Ook de extra tijd die nodig was voor het desinfecteren van ambulances en materialen na elke rit heeft de beschikbaarheid en dus de prestaties van het ambulancevoer in 2020 beïnvloed. De prestaties van de RAV Haaglanden zijn conform het landelijk beeld van de prestatiecijfers.
Onlangs is de Wet ambulancezorgvoorzieningen gewijzigd. Deze gewijzigde Wet schrijft voor dat een eventueel gerealiseerd resultaat in een jaar beschikbaar moet blijven voor de taak ambulancevervoer.