Jaarverslag

Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid

Samenstelling programma (obv gerealiseerde lasten incl. dotaties aan reserves

667,5 mln.

Samenstelling dekkingprogramma (obv gerealiseerde baten incl. ontrekkingen aan reserves)

667,5 mln.

Wat heeft het gekost?

Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Lasten en baten
Ruim 60% van de lasten van dit programma zijn voor de open-einde-regelingen Wmo en jeugdhulp. Dit betreft vooral de Wmo-voorzieningen (26%), maatwerkdienstverlening 18- (22%) en beschermd wonen (12%). Het gaat om zaken als huishoudelijke hulp, AV070, woningaanpassingen en specialistische jeugdhulp. Het resterende deel bestaat uit meerdere onderdelen. De grootste zijn: jeugdgezondheidszorg en jeugdteams (6%), kinderbescherming, huiselijk geweld en de gemeenschappelijke regeling Veilig Thuis (8%) en openbare gezondheidszorg, de gemeenschappelijke regeling GGD en de ambulancedienst (12%).

84% van de baten bestaat uit algemene middelen van de gemeente zelf. Circa 5% bestaat uit een bijdrage van de gemeenschappelijke regeling GGD en Veilig Thuis Haaglanden als vergoeding voor de uitvoeringsorganisatie GGD/Veilig Thuis van Den Haag, en vergoeding voor ambulanceritten. Het restant van circa 11% is verdeeld over verschillende posten, zoals eigen bijdragen en huuropbrengsten.

Bedragen x € 1.000

Rekening 2020

Actuele begroting 2020

Resultaat 2020

Ontwerp begroting 2020

Rekening 2019

Lasten

630.652

687.251

56.599

V

584.518

574.592

Baten

106.389

139.896

33.507

N

59.511

67.101

Saldo exclusief reserves

524.263

N

547.355

N

23.092

V

525.007

N

507.491

N

Dotaties aan reserves

36.800

36.800

0

-

8.300

0

Onttrekkingen aan reserves

1.292

18.300

17.008

N

1.875

0

Saldo inclusief reserves

559.772

N

565.855

N

6.083

V

531.432

N

507.491

N

Resultaat

Het voordelig financiële programmaresultaat 2020 bedraagt € 6,1 mln. Dit wordt onder andere veroorzaakt door een voordeel op vastgoed van € 1,0 mln. Het resultaat op maatschappelijke opvang en emancipatie (welzijn) is € 2,6 mln. Daarnaast is het resultaat op zorg, jeugd en volksgezondheid als volgt: het nadeel op de ingekochte Wmo-voorzieningen (zorg in natura en persoonsgebonden budget) is € 6,3 mln. Dit is verdeeld over Wmo-voorzieningen, beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Het nadeel voor jeugdhulp is € 4,3 mln. Dit is verdeeld over maatwerkdienstverlening 18-, geëscaleerde zorg, kinderbescherming en jeugdgezondheidszorg en jeugdteams.

Voor het cluster van participatie, zorg en welzijn is het positieve resultaat € 4,0 mln., voor subsidies beschermd wonen € 6,0 mln. en voor het cluster openbare gezondheidszorg en ambulances € 3,2 mln. In het resultaat is voor structurele tekorten rekening gehouden met incidentele middelen vanuit het Rijk voor jeugdhulp € 11,3 mln.) en de reserve verzachtingsmiddelen (€ 0,9 mln.) ter verzachting van de uit het coalitieakkoord ingezette verbeterlijnen uit het kostenbeheersingsprogramma op jeugd en zorg.

Wat zijn de verschillen met 2019?
De baten zijn in 2020 € 39 mln. hoger dan in 2019. Deze stijging heeft voornamelijk betrekking op bijdragen voor de coronakosten voor de GGD Haaglanden. Voor de lasten geldt dat deze in 2020 met € 631 mln. circa € 56 mln. hoger liggen dan de lasten in 2019 (€ 575 mln.). De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de maatschappelijke opvang (€ 4,9 mln. voor corona), jeugdhulp (€ 18 mln.) en de geclusterde activiteit openbare gezondheidszorg en ambulancedienst (€ 33 mln.). Dit laatstgenoemde verschil wordt vooral veroorzaakt door de € 36,0 mln. aan lasten (en baten) in 2020 die voor de bestrijding van de coronapandemie door de GGD (testen, laboratoria kosten en bron- en contactonderzoek) zijn gerealiseerd.

Corona

  • Voor de bestrijding van de coronapandemie (testen, bron- en contactonderzoek en laboratoriumkosten) heeft de GGD € 36 mln. aan kosten gemaakt. Hier staat een Rijksbijdrage tegenover. De oorspronkelijke inschatting van de lasten werd geraamd op € 65,9 mln.
  • Door de coronamaatregelen is bij de mantelzorg voor € 0,8 mln. aan  voorgenomen uitbreidingen van voorzieningen en activiteiten niet doorgevoerd.
  • De geraamde continuering van de omzet aan Wmo zorgaanbieders bedraagt € 4,3 mln. en is € 1,7 mln. lager uitgevallen dan begroot.
  • Voor jeugdhulp werd een corona-effect van € 4,4 mln. geraamd. Hiervan is € 2,9 mln. gerealiseerd.
  • Maatschappelijke opvang heeft van het Rijk € 7,6 mln. aan compensatiemiddelen gekregen ter  dekking van de coronakosten in 2020. De gerealiseerde coronakosten in 2020 zijn € 4,9 mln.

Waar bestaan de kosten uit?
Financiële verantwoording per activiteit (lasten en baten per activiteit en verschillenverklaring)

Participatie zorg en welzijn

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

33.083

396

32.688

N

Begroting 2020

39.209

2.500

36.709

N

Resultaat

6.126

V

2.104

N

4.021

V

Lasten en baten
76% van de financiële middelen voor participatie zijn besteed aan subsidies (€ 15,6 mln.) waarvan het grootste deel: aan stichting MEE (€ 6,2 mln.), stichting PEP (€ 2,2 mln.), stichting Boodschappenbegeleidingsdienst Transvaal (€ 0,8 mln.), stichting VÓÓR Welzijn (€ 0,7 mln.), stichting Voorall (€ 0,7 mln.) en stichting Sportbelang Gehandicapten (€ 0,6 mln.). De overige subsidiemiddelen bedragen € 4,4 mln. en gaan naar zo’n 217 instellingen ter ondersteuning van diverse activiteiten op het gebied van participatie en informele hulp.

Jaarlijks wordt er voor circa € 12 mln. aan zorg en welzijn subsidies verstrekt aan Haagse welzijnsinstellingen. Deze subsidies hebben met name betrekking op de exploitatie van de servicepunten XL.

De lager dan begrote lasten en baten houden verband met de niet gerealiseerde onttrekkingen uit de Reserve zorg en innovatie.

Toelichting op financiële resultaten                        € 4,0 mln. V/I

Participatie en Informele hulp                             € 3,6 mln. V/I

Mantelzorg (€ 1,1 mln. V/I)
Door de coronamaatregelen zijn de voorgenomen uitbreidingen van voorzieningen en activiteiten niet doorgevoerd, bijvoorbeeld als het gaat om Haags ontmoeten (€ 0,8 mln.). De reguliere subsidies voor de voorzieningen en activiteiten zijn wel verleend. Er hebben daarnaast minder mantelzorgers gebruik gemaakt van het waarderingscompliment (€ 0,3 mln.).                                                         

Gehandicaptenparticipatie, vrijwilligers en algemeen maatschappelijk werk (€ 2,2 mln. V/I)                                                                                                           
De ‘subsidieregeling Stad voor iedereen’ (RIS307066) is in december later dan gepland ingegaan en daardoor is € 0,5 mln. in 2020 niet besteed. Circa € 1,7 mln. aan subsidiemiddelen is niet besteed. Dit komt omdat er door de financiële situatie in 2020 is gestuurd op het beperken van het aantal afgegeven subsidieverstrekkingen.

Overig (€ 0,3 mln. V/I)

Reserve Zorg en Innovatie ( € 0,0 mln.)
Het doel van het Zorginnovatiefonds is om via technologische innovaties ervoor te zorgen dat bewoners langer zelfstandig thuis kunnen wonen. Niet alle begrote activiteiten zijn, mede als gevolg van corona, in 2020 tot ontplooiing gekomen. De daardoor niet gerealiseerde onttrekkingen blijven in de reserve voor 2021 en 2022. Per saldo is het resultaat nihil.
    
Zorg en welzijn                                    € 0,4 mln. V/I

Het voordeel van € 0,4 mln. in 2020 heeft voornamelijk betrekking op een rijksbijdrage voor coronakosten van welzijnsinstellingen die in de septembercirculaire 2020 door het Rijk is toegevoegd aan de budgetten van de gemeente.                

Emancipatie

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

1.188

3

1.185

N

Begroting 2020

1.511

0

1.511

N

Resultaat

323

V

3

V

326

V

Toelichting op lasten en baten
Afgerond 50% van de financiële middelen voor emancipatie zijn besteed in de vorm van subsidies
(€ 0,6 mln.). Daarvan gaat het voornaamste deel van circa € 0,5 mln. naar de stichting Yasmin en
€ 0,2 mln. naar COC Haaglanden. De rest van de middelen is besteed ter ondersteuning van diverse initiatieven op het gebied van vrouwen- en queer-emancipatie, zoals diverse bijeenkomsten en initiatieven.

Toelichting op financiële resultaten                 € 0,3 mln. V/I

Jeugdgezondheidszorg en jeugdteams

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

43.000

1.327

41.673

N

Begroting 2020

44.764

929

43.835

N

Resultaat

1.764

V

398

V

2.162

V

Lasten en baten
In 2020 is circa € 18,8 mln. besteed aan apparaatslasten (onder andere salarissen, huisvesting, e.d.) voor de uitvoering van Jeugdgezondheidszorg, waaronder de verlening van zorg. Voor preventief jeugdbeleid is voor circa € 9,4 mln. aan subsidies verstrekt. De overige kosten van circa € 3,3 mln. voor preventief jeugdbeleid betreffen de personeelskosten, kosten jeugdhulp preventie en overige kosten.

De formatie binnen jeugdteams bestaat uit medewerkers in gemeentelijke dienst € 0,2 mln. (zie de eerder genoemde € 18,8 mln.) en gezinscoaches vanuit zorgaanbieders. De formatie van de gezinscoaches vanuit de zorgaanbieder zijn aanbesteed. Hiermee is € 11,5 mln. gemoeid.

Toelichting op financiële resultaten                 € 2,2 mln. V/I

Jeugdgezondheidszorg                        € 0,2 mln. V/I

Preventief jeugdbeleid                        € 1,6 mln. V/ I

Het voordeel op preventief jeugdbeleid wordt enerzijds veroorzaakt door een onderbesteding op de subsidies (€ 1,3 mln.), een onderbesteding op de coalitiemiddelen (€ 0,5 mln.) en een vrijval van subsidies uit voorgaande jaren (€ 0,1 mln.). Deze vrijval betreft subsidiebeschikkingen uit eerdere jaren die lager zijn vastgesteld. De onderbesteding is het gevolg van het niet kunnen uitvoeren van activiteiten vanwege corona. Het restant voordeel (€ 0,1 mln.) betreft een lagere doorbelasting van apparaatslasten.

De meerkosten hebben betrekking op het investeren in de datatechnologie van jeugdbeleid (€ 0,3 mln.) en de begeleiding van statushouders (€ 0,1 mln.). Verder zijn als gevolg van corona projecten en activiteiten bekostigd (€ 0,4 mln.) voor digitale evenementen, zoals Den Haag Inside Out, Haagse vreugdestream en stedelijk e-sport kampioenschap.

Jeugdteams                           € 0,4 mln. V/I

WMO voorzieningen

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

172.593

4.877

167.716

N

Begroting 2020

178.455

19.874

158.581

N

Resultaat

5.862

V

14.997

N

9.135

N

Beschermd wonen

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

82.358

2.039

80.318

N

Begroting 2020

95.478

1.270

94.208

N

Resultaat

13.120

V

769

V

13.890

V

Maatschappelijke opvang

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

49.603

219

49.384

N

Begroting 2020

50.691

4.000

46.691

N

Resultaat

1.088

V

3.781

N

2.693

N

In onderstaande tabel staan de maatwerkvoorzieningen Wmo, inclusief het maatwerkgedeelte van de activiteiten beschermd wonen en maatschappelijk opvang samengenomen. Dit is gedaan omdat de resultaten voor deze onderdelen logisch gezien bij het MWA-contract horen. Daarnaast kan nu ook de begeleiding en dagbesteding die wordt toegekend aan cliënten voor de activiteiten maatschappelijke opvang en beschermd wonen op de juiste manier bij deze activiteiten worden verantwoord. Door de verklaring van resultaten samen te nemen kunnen de verbanden direct zichtbaar worden gemaakt. Het subsidiegedeelte van de activiteiten beschermd wonen en maatschappelijke opvang wordt verderop afzonderlijk toegelicht.

Maatwerkvoorzieningen Wmo, beschermd wonen en maatschappelijke opvang

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

257.745

5.581

252.164

N

Begroting 2020

265.776

19.874

245.902

N

Resultaat

8.031

V

14.293

N

6.262

N

 
Toelichting op lasten en baten

Lasten
De totale lasten van de maatwerkvoorzieningen bedragen € 241,7 mln. Deze lasten zijn exclusief de toevoeging aan de reserve Verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp. Het grootste deel (89%) van de lasten voor de maatwerkvoorzieningen is besteed aan voorzieningen die door zorgaanbieders, leveranciers van hulpmiddelen, vervoerders en installateurs aan inwoners worden geleverd (€ 214,4 mln.). Deze voorzieningen zijn:

  • Huishoudelijke hulp voor € 52,0 mln.
  • Dagbesteding en begeleiding voor € 45,4 mln.
  • Woonruimte beschermd wonen voor € 59,3 mln.
  • Woonruimte maatschappelijke opvang voor € 10,7 mln.
  • Persoonsgebonden budgetten Wmo en beschermd wonen voor € 13 mln.
  • Hulpmiddelen vervoer ouderen en gehandicapten (zoals scootmobielen) voor € 14,2 mln.
  • Woningaanpassingen en voorzieningen voor in de woning voor ouderen en gehandicapten € 5,9 mln.
  • Vervoer AV070 voor € 13,9 mln.

€ 6,5 mln. is besteed aan keuringen van cliënten, zonnebloemauto’s voor rolstoelvervoer, onderhoud aan trapliften, draaideuronderhoud en aanpassingen van het ICT-landschap.

Daarnaast is € 20,9 mln. besteed aan gemeentelijke dienstverlening. Dit betreft vooral het keukentafelgesprek met mensen om hun zorgbehoefte te bespreken en passende zorg te kunnen verlenen. Behalve aan het keukentafelgesprek is dit geld besteed aan de administratieve afhandeling van de na het keukentafelgesprek verstrekte voorzieningen en van de opgestelde ondersteuningsplannen (nodig voor contacten met zorgaanbieders en klanten). Daarnaast is er ook ondersteuning door informatievoorziening en procesoptimalisatie van de verschillende werkzaamheden.

Baten
De baten bedragen € 4,6 mln., exclusief de onttrekkingen aan de reserve Verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp. Voor circa € 4,4 mln. is aan eigen bijdragen ontvangen, die het Centraal Administratie Kantoor (CAK) voor gemeenten int. Het abonnementstarief maakt naast de eigen bijdrage voor beschermd wonen onderdeel uit van deze eigen bijdrage CAK. Het abonnementstarief is in 2020 betaald door mensen die een voorziening huishoudelijke hulp hadden of een voorziening voor maatwerk hulpmiddelen vervoer of voor woonvoorzieningen. Hierbij waren mensen met een inkomen tot 130% van de bijstandsnorm (RIS301400) vrijgesteld van het abonnementstarief. De andere baat is de door de gemeente geheven eigen bijdrage voor AV070 (circa € 0,2 mln.).

Voor de verzachting is er de reserve Verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp. Deze reserve is volledig opgenomen onder 1 begrotingsactiviteit (Wmo). Aan deze reserve is in 2020 € 16 mln. toegevoegd. Dit verhoogt de lasten. Daarnaast is € 0,9 mln. aan deze reserve onttrokken. Dit verhoogt de baten.

Het verschil bij de baten tussen begroting en realisatie 2020 bedraagt € 8,8 mln. en wordt voor € 2,7 mln. verklaard door niet ontvangen baten van het rijk omdat van inhaalzorg bij MWA ZIN geen sprake bleek. Daarnaast is € 10,9 mln. minder dan begroot uit de Reserve verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp onttrokken en is er een nadeel op de baten CAK van € 0,7 mln. (zie toelichting verderop).

Toelichting op financiële resultaten maatwerkvoorzieningen Wmo, beschermd wonen
(geen subsidies) en maatschappelijke opvang (geen subsidies)     €  6,3 mln. N    

Voorzieningen voor de bewoner: lasten MWA contract zorg in natura       € 0,9 mln. V/S

Het voordeel valt uiteen in een nadeel van € 1,0 mln. door nagekomen facturen vanuit eerdere jaren en een voordeel van € 1,9 mln. op het MWA-contract 2020. Het voordeel dat op het MWA-contract behaald wordt, is te verklaren door de opzet van het contract, de nadruk op kostenbewust handelen en het tegengaan van misbruik en oneigenlijk gebruik. De effecten zijn niet per verbeterlijn te kwantificeren, omdat de verbeterlijnen nauw met elkaar samenhangen en de effecten van de ingezette acties in veel gevallen niet 1 op 1 zijn toe te rekenen.
Verder heeft corona effect gehad omdat de zorgaanbieders een omzetgarantie (RIS305075) hebben ontvangen. Hierdoor hadden de verbeterlijnen financieel minder effect. Ook heeft corona invloed gehad op de voorziening Dagbesteding die met vertraging door de lockdown is gestart.

Hieronder is het resultaat aangegeven van de 4 activiteiten die onder dit contract vallen:

De gemeente stuurt op passende zorg binnen de Wmo en heeft daarvoor 1 nieuw contract. Het nieuwe contract heeft ertoe geleid dat belangrijke verbeteringen zijn doorgevoerd, zoals het voorkomen van dubbele financiering en het scherper afbakenen van resultaatgebieden. 2020 is het overgangsjaar voor wat betreft de nieuw onder het contract vallende voorzieningen voor beschermd wonen en voor de doorstroomvoorzieningen van maatschappelijke opvang.

Het eerste jaar liet een aantal verbeterpunten zien voor de juiste financiële indeling per activiteit. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat een aangeboden voorziening voor huisvesting die begroot was bij de activiteit beschermd wonen moet worden verantwoord onder de activiteit maatschappelijke opvang. Dit is de belangrijkste verklaring voor bovengenoemd voordeel op beschermd wonen en het vergelijkbaar nadeel bij maatschappelijke opvang.

 Toelichting huishoudelijke hulp en dagbesteding en begeleiding

De prijsstijging[1] bij huishoudelijke hulp komt door de CAO-loonstijging bij huishoudelijke hulp. Verder behoren in het nieuwe contract meer werkzaamheden dan in het oude contract, waardoor de prijs per voorziening is gestegen. Zo kan vanaf 2020 ook begeleiding hierbij horen zodat de cliënt ook leert hoe hij of zij zelfstandig een huishouden op orde krijgt. Daardoor is dan geen aparte voorziening begeleiding meer nodig (mede daarom daling hoeveelheid, zie tabel).

Daarnaast is bij huishoudelijke hulp het effect van de invoering van het abonnementstarief zichtbaar in de stijging van het aantal cliënten ten opzichte van 2019: 5% van het gemiddeld aantal cliënten per maand met een voorziening.

Toelichting beschermd wonen en maatschappelijke opvang
De realisatie bij beschermd wonen en maatschappelijke opvang kan niet worden vergeleken met 2019 omdat deze voorzieningen toen nog als algemene voorziening via subsidies werd verstrekt.

Gedurende 2020 zijn veel cliënten opnieuw beoordeeld. Hierdoor is ten opzichte van het aantal cliënten in januari het aantal in december voor maatschappelijke opvang met circa 10% afgenomen en voor beschermd wonen met circa 7% toegenomen. De toename van het aantal bij beschermd wonen is te verklaren door een overstap van persoonsgebonden budget naar zorg in natura (zie toelichting). De gemiddelde prijs in december is ten opzichte van januari voor maatschappelijke opvang met circa 8% afgenomen en voor beschermd wonen met zo’n 15%. De reden hiervan is dat steeds meer cliënten vallen onder de kostendekkende tarieven die bij het nieuwe contract zijn bepaald. In 2020 was sprake van een overgangstarief tot de cliënten opnieuw waren beoordeeld.

Voorzieningen voor de bewoner: persoonsgebonden budget huishoudelijke hulp, begeleiding en dagbesteding                             € 0,8 mln. V/S

Het voordeel wordt voor € 0,6 mln. veroorzaakt door een te hoge inschatting van de nog te verwachten declaraties over 2019. Verder is ook de lastenraming voor declaraties 2020 hierop aangepast (€ 0,2 mln. V).

Voorzieningen voor de bewoner: lasten persoonsgebonden budget beschermd wonen   € 2,4 mln. V/S

Het voordeel wordt met name veroorzaakt door de beleidswijziging om wonen intensief niet als persoonsgebonden budget toe te kennen maar alleen als zorg in natura. Daarnaast zijn er 2 safehouses gecontracteerd waarvan alle cliënten over zijn gegaan naar zorg in natura. Deze 2 maatregelen leiden tot een daling van het aantal cliënten met een persoonsgebonden budget voor beschermd wonen met 38% (voordeel € 2,9 mln.). Daarnaast is er een prijsstijging van 12% zichtbaar (nadeel € 0,5 mln.), met name door de hogere prijs voor beschermd wonen in het MWA-contract die ook de basis is voor de hoogte van de toegekende voorziening bij persoonsgebonden budgetten.

Voorzieningen voor de bewoner: woningaanpassingen en/of voorzieningen in de woning € 2,1 mln. V/S

Er is vanaf medio 2019 bij de toewijzing van deze woonvoorzieningen specifieker gekeken naar de passende zorgbehoefte. Effect: minder mensen kregen een voorziening. Het aantal mensen dat dit jaar een woonvoorziening realiseerde, was hierdoor 33% lager (voordeel € 2 mln.)[2]. Per cliënt was de verkregen voorziening 1,8% goedkoper dan in 2019 (voordeel € 0,1 mln.).

Voorzieningen voor de bewoner: lasten doelgroepenvervoer AV070            € 0,6 mln. N/S

In de eerste maanden van de lockdown viel het doelgroepenvervoer AV070 terug tot onder de 50% van het aantal ritten per maand ten opzichte van de gereden ritten aan het begin van het jaar. In de tweede helft van 2020 lag het aantal ritten rond de 60%. Het gemiddeld aantal ritten lag hierdoor ruim 30% lager. Voordeel: € 3,9 mln. Voor het niet-gereden vervoer is een coronacompensatie gegeven (RIS305052). Dit leidt tot een nadeel van € 4,5 mln.

Collectieve inkoop, afschrijvingen, apparaat en projecten             € 0,2 mln. N/I

Er zijn meerdere voor- en nadelen die elkaar uiteindelijk vrijwel opheffen.

Baten CAK (Centraal Administratie Kantoor)                € 0,7 mln. N/S

Door het terugbetalen aan de minima van de onterecht geheven eigen bijdrage in de eerste 3 perioden van 2019 is een nadeel ontstaan van € 0,4 mln. Het CAK heeft alsnog het raadsbesluit over vrijstelling van de minima tot 130% van het minimuminkomen met terugwerkende kracht verwerkt.
Daarnaast wordt een nadeel van € 0,3 mln. behaald op het abonnementstarief, vooral omdat er meer minima onder de doelgroep zijn dan verwacht.

Het CAK is verantwoordelijk voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen die het int voor de gemeente. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over de omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen. En dat komt door het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau.

Reserve verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp                € 10,9 mln. N/I
Voor de verzachting is in 2020 € 0,9 mln. ingezet. Dat is € 10,9 mln. minder dan de begrote € 11,8 mln.

Beschermd wonen (subsidies)

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

11.254

1.334

9.920

N

Begroting 2020

17.165

1.270

15.895

N

Resultaat

5.911

V

64

V

5.975

V

Lasten en baten
Ongeveer 90% van de financiële middelen voor beschermd wonen (niet MWA) zijn besteed in de vorm van subsidies, waarbij het voornaamste deel voor Parnassia B.V (€ 5,5 mln.) en Reakt B.V. (€ 3,8 mln.) is bestemd.

Toelichting op financiële resultaten                  € 6,0  mln. V/I

Beschermd wonen                        € 6,0 mln. V/I

Er is sprake van een vrijval van subsidies uit oude jaren van € 3,3 mln. Deze vrijval betreft 12 subsidievaststellingen uit 2018 en 13 subsidievaststellingen 2019 die lager zijn vastgesteld. Dat komt omdat er minder cliënten gebruik gemaakt hebben van beschermd wonen. Beschikkingen zijn aan het begin van het jaar afgegeven op basis van het aantal cliënten dat bekend was in het jaar ervoor. De vaststelling vindt na circa anderhalf jaar plaats. Minder gebruik heeft voornamelijk betrekking op dagbesteding. Met ingang van 2020 maakt deze voorziening deel uit van het maatwerkarrangement.

Na de positieve evaluatie van de proeftuinen/integrale ggz in de wijk in juni, is het model uitgerold over 14 ggz-teams. Er is daarom voor 6 maanden in plaats van een volledig jaar subsidie verleend aan Parnassia B.V. Dit heeft tot een voordeel geleid van € 2,2 mln. Bovendien zijn er door de corona maatregelen van het RIVM geen intensiveringen op de ggz-activiteiten of uitbreiding hiervan doorgevoerd (voordeel € 0,5 mln.).

Maatschappelijke opvang (subsidies)

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

35.710

219

35.491

N

Begroting 2020

41.809

4.000

37.809

N

Resultaat

6.099

V

3.781

N

2.318

V

Lasten en baten
Het grootste deel van de subsidiemiddelen voor maatschappelijke opvang (thuislozenzorg) bestaat uit subsidies aan de Kesslerstichting en het Leger des Heils (in totaal € 11,7 mln.). Dit geld gaat naar de opvang en de winterkouderegeling. De rest van de middelen is vooral besteed aan onafhankelijke cliëntondersteuning en belangenbehartiging (€ 0,5 mln.), inloopvoorzieningen (€ 0,9 mln.), regionale extramurale ondersteuning aan cliënten en gezinsopvang (€ 1,3 mln.). € 2,4 mln. is besteed aan hotelkosten en € 0,8 mln. beveiligingskosten. Een ander onderdeel van de lasten zijn de reserves, namelijk € 8,1 mln. toevoeging aan de Reserve regiofunctie maatschappelijke opvang en € 8,3 aan de Reserve maatschappelijke opvang.

Toelichting op financiële resultaten                   € 2,3 mln. V/I

Maatschappelijke opvang coronakosten                    € 2,6 mln. V/I

Met de septembercirculaire kreeg maatschappelijke opvang € 7,6 mln. aan compensatiemiddelen voor dekking van de coronakosten in 2020. Het Rijk had dit bedrag bepaald op basis van een landelijke raming. Deze raming was daarmee globaal en leidt tot een voordelig resultaat van € 2,6 mln. over 2020. De gerealiseerde coronakosten in 2020 zijn € 4,9 mln. De lasten bestaan uit € 2,4 mln. hotelkosten, € 0,8 mln. beveiligingskosten en € 1,7 mln. aan aanvullende subsidieverleningen aan het Leger des Heils en de Kessler Stichting voor de aanvullende dienstverlening voor de periode tussen maart en december. In totaal zijn 280 daklozen opgevangen in hotels en in de tijdelijke winterkouderegeling locatie Lozerhof.

Maatschappelijke opvang regulier beleid                     € 0,5 mln. N/I

Op dit onderdeel van maatschappelijke opvang is een nadeel gerealiseerd van € 0,5 mln. Dit is veroorzaakt door uitgaves van incidenteel karakter, zoals de verbouwing van de locatie Kritzingerstraat (gezinsopvang) van € 0,14 mln., extra medische ondersteuning van cliënten van € 0,12 mln. en diverse verschillende uitgaves van incidenteel karakter.

Vrijval subsidies                                                                                                                                      € 0,2 mln. V/I
Er is sprake van een vrijval van subsidies uit oude jaren van € 0,2 mln. Deze vrijval betreft subsidievaststellingen uit 2018 en 2019 die lager zijn vastgesteld.

Maatwerkdienstverlening en geëscaleerde zorg 18-

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

149.897

3.889

146.007

N

Begroting 2020

144.621

5.824

138.797

N

Resultaat

5.276

N

1.935

N

7.210

N

Lasten en baten

Voor € 122 mln. zijn declaraties ontvangen van jeugdhulpaanbieders voor de voorzieningen:

  • Ambulante Jeugdhulp (€ 80,6 mln.)
  • Verblijf (€ 26,9 mln.)
  • Jeugdzorg plus (€ 4,8 mln.)
  • Crisis (€ 3,1 mln.)
  • Corona (€ 2,9 mln.)
  • Jeugdhulpvoorzieningen via analysetafel (€ 1,7 mln.)
  • Overig (€ 2,0 mln.)

De overige € 27,9 mln. is besteed aan met name:

  • Uitvoering jeugdhulp door Centra voor Jeugd en Gezin (€ 8,2 mln.)
  • Persoonsgebonden budgetten jeugd voor 469 cliënten (€ 5,4 mln.)
  • Kosten voor het vervoer van jeugdigen naar en vanaf de locatie waar jeugdhulp wordt geboden
    (€ 2,4 mln.)
  • Meerkosten hulpmiddelen zorgaanbieders vanwege de RIVM-voorschriften
    (€ 1,7 mln.)
  • Regionale kosten (onder andere salarissen, regionale projecten, IT-systemen, aanbesteding inkoop jeugdhulp
    (€ 3,4 mln.)
  • Apparaatslasten (salarissen, huisvesting en dergelijke) en projectkosten: € 2,4 mln.
  • Bestedingen in het kader van het transformatiefonds (€ 2,4 mln.), waaronder uitgaven rondom het project Beter samenspel en het bevorderen van de kennis bij de toegang in de lokale teams.
  • Landelijk transitiearrangement jeugd (€ 2,0 mln.)

Baten
De baten van € 3,9 mln. betreffen hoofdzakelijk de bijdrage voor corona-gerelateerde lasten. Daarnaast zijn bijdragen van de 9 regiogemeenten ontvangen voor enerzijds het expertisecentrum Complexe scheidingen en anderzijds voor regionale kosten, zoals juridische kosten, kosten voor afronding implementatie inkoop gecertificeerde instellingen en communicatiemiddelen. Tot slot zijn er nog middelen verkregen van ZonMw voor het project Follow Your Dreams.

Toelichting op financiële resultaten                   € 7,2 mln. N/S

Maatwerkdienstverlening 18-                      € 8,5 mln. N/S
Van het nadelig resultaat is € 17,7 mln. het gevolg van een hoger declaratiegedrag door zorgaanbieders ten opzichte van de begroting. Zie uitwerking verderop in deze toelichting. Het restant betreft
een voordeel van € 9,2 mln., bestaande uit:

  • Incidentele bijdrage van het Rijk ter compensatie van de bijdrage uit het gemeentefonds
    (€ 11,3 mln. V).
  • Incidentele taakmutaties gemeentefonds (€ 2,7 mln. V).
  • Met ingang van 2020 is de uitvoering van het jeugdwetvervoer overgegaan van de jeugdhulpaanbieders naar dezelfde uitvoerders als bij leerlingenvervoer. Er is een prijsstijging van 86% zichtbaar op de tarieven jeugdwetvervoer per enkele rit, waarbij de begeleiding tijdens het vervoer nu afzonderlijk bekostigd moet worden. Voorheen bij de jeugdhulpaanbieders was sprake van een all-in prijs voor een retourrit inclusief begeleiding (€ 2,4 mln. N).
  • Er zijn in 2020 voor regionale kosten extra kosten gemaakt (€ 0,9 mln. N) door personele ondersteuning en inkoop en implementatie jeugd 2020-2024.
  • Het relatiemanagement voor jeugd is in 2020 versterkt voor de kostenbeheersing (€ 0,9 mln. N).
  • Nadeel op de inzet van gezinscoaches, omdat de zorgaanbieder onvoldoende capaciteit beschikbaar had (€ 0,6 mln. N).
  • Op de post innovatie is € 0,7 mln. (V) minder uitgegeven dan begroot, doordat door de samenloop met corona minder initiatieven met jeugdhulpaanbieders mogelijk waren.
  • Het restant nadeel van € 0,7 mln. betreft kleine verschillen, verdeeld over diverse posten: onderwijsjeugdhulparrangementen, woonplaatsbeginsel, teruggave btw-compensatiefonds, analysetafel en apparaatslasten.

Geëscaleerde zorg 18-                         € 0,7 mln. V/S

  • Op de jeugdhulp die via het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden wordt afgenomen is € 0,3 mln. minder uitgegeven dan begroot.  Door de coronamaatregelen hebben enkele aanbieders minder omzet gerealiseerd dan verwacht.
  • Op de post innovatie is € 0,3 mln. (V) minder uitgegeven dan begroot, doordat door de samenloop met corona minder initiatieven met jeugdhulpaanbieders mogelijk waren.
  • Het restant (€ 0,1 mln. V) betreft een te hoge voorziene post van declaraties over voorgaande jaren.

 Persoonsgebonden budget jeugdhulp                  € 0,6 mln. V/I

  • De eindafrekening van de Sociale Verzekeringsbank over de persoonsgebonden budgetten 2019 en eerder viel voordelig uit (€ 0,5 mln. V).
  • Overig (€ 0,1 mln. V).

 Gespecialiseerde jeugdhulp
Het tekort in 2020 voor gespecialiseerde jeugdhulp (inkoop via de gemeenschappelijke regeling Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden) bedraagt € 17,2 mln. nadelig op een totaal gedeclareerd bedrag door jeugdhulpaanbieders van € 128,2 mln. De analyse van dit bruto structurele resultaat is als volgt:

Volume-effect (€ 11,1 mln. N), met name door nieuwe doelgroepen en zorgaanbieders en meer afname per cliënt.

  • Het aantal jeugdigen met ggz-jeugdhulp (generalistische basis ggz, jeugd ggz, specialistische ggz en dyslexie) is in 2020 gestegen ten opzichte van 2019. Daarnaast is ook de intensiteit van de ggz-jeugdhulp ten opzichte van 2019 toegenomen. De voorzieningen waar gebruik van gemaakt wordt, betreft een zwaardere hulp dan voorgaand jaar. De extra kosten zijn ongeveer € 5,3 mln.
  • Een stijging van de doelgroep jeugd met een (licht) verstandelijke beperking van € 4,9 mln. Dit wordt verklaard door een intensiteit van zorg. De voorzieningen waar gebruik van gemaakt wordt, betreft meer zware hulp dan voorgaand jaar.
  • Het bieden van Jeugdhulp Plus is in 2020 gehalveerd ten opzichte van voorgaand jaar. De daling bedraagt € 1,6 mln. en is het gevolg van de volgende aspecten: effecten van de corona-uitbraak, effecten van de doorontwikkeling jeugdzorg plus om het aantal plaatsingen terug te dringen en alternatieven in te zetten, effecten van de invoering van een strengere aanmeldprocedure.
  • In de regio zijn 3 nieuwe jeugdhulpaanbieders actief, waardoor de kosten met € 2,5 mln. zijn gestegen.

Prijseffect (€ 6,8 mln. N):
Voor 2020 zijn conform een gerechtelijke uitspraak overbruggingsovereenkomsten afgesloten met de jeugdhulpaanbieders. Dit heeft in 2020 geleid tot een kostenstijging door een prijsindexatie van 4,92% ten opzichte van voorgaand jaar (€ 5,9 mln.):

    • Ambulante jeugdhulp (€ 3,5 mln.)
    • Verblijf (€ 1,4 mln.)
    • Gecertificeerde instellingen (€ 0,5 mln.)
    • Jeugdzorg plus (€ 0,3 mln.)
    • Crisis (€ 0,2 mln.)
    • In de GGZ-jeugdhulp zijn extra kosten van € 0,9 mln. gerealiseerd, omdat een aantal zorgaanbieders jeugdigen 1 op 1 hebben omgezet van specialistisch ggz naar duurdere geïntegreerde specialistische ggz.

Overig (€ 0,7 mln. V)

  • Het restant van € 0,7 mln. betreft allerlei kleine verschillen verdeeld over tientallen zorgaanbieders en 400 producten en tarieven.

Het bruto tekort op gespecialiseerde jeugdhulp van € 17,2 mln. is als volgt verdeeld over de activiteiten volgens de verslaggevingsvoorschriften:

  • € 17,7 mln. (N) maatwerkdienstverlening 18-
  • € 0,3 mln. (V) geëscaleerde zorg 18-
  • € 0,2 mln. (V) kinderbescherming

Kinderbescherming en huiselijk geweld

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

53.069

16.612

36.457

N

Begroting 2020

54.061

17.049

37.012

N

Resultaat

992

V

437

N

555

V

Lasten en baten
De totale lasten voor kinderbescherming, huiselijk geweld en Veilig Thuis bedragen € 53,1 mln. Van dit bedrag is circa € 21,7 mln. besteed aan de activiteit Huiselijk geweld, waaronder prostitutiebeleid en geweld in afhankelijkheidsrelaties (waaronder de Haagse bijdrage aan de Regiovisie huiselijk geweld). € 14,2 mln. is de last in de jaarrekening voor de uitvoering van de gemeenschappelijke regeling Veilig Thuis. € 17,1 mln. is besteed aan kinderbescherming, waarvan € 11,6 mln. declaraties zijn van jeugdhulpaanbieders voor gespecialiseerde jeugdhulp en € 5,5 mln. houdt verband met de gemeentelijke deelnemersbijdrage aan Veilig Thuis.

De gemeente Den Haag voert het Advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling uit in opdracht van de gemeenschappelijke regeling GGD/Veilig Thuis, waartoe 9 gemeenten in de regio Haaglanden behoren, inclusief de gemeente Den Haag. De gemeentelijke bijdrage aan deze gemeenschappelijke regeling betreft € 11,8 mln. (last in de jaarrekening). Tussen de gemeente en de regeling wordt voor de uitgevoerde taken voor de 9 gemeenten € 16,7 mln. verrekend. Dit bedrag is een baat en een last in de jaarrekening.

Toelichting op financiële resultaten                  € 0,6 mln. V/I

Kinderbescherming                        € 0,5 mln. V/S
Het voordeel aan de lastenkant bij kinderbescherming wordt enerzijds verklaard door een verlaging van de gemeentelijke bijdrage 2020 aan Veilig Thuis (€ 0,2 mln.). Anderzijds is er sprake van een voordeel op de jeugdhulp die via het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden wordt afgenomen voor een bedrag van € 0,3 mln., doordat door de coronamaatregelen door enkele aanbieders minder omzet is gerealiseerd dan verwacht.

Huiselijk geweld                           € 0,1 mln. N/I
Het voordelig saldo op de gerealiseerde lasten bedraagt € 0,1 mln. Dit saldo is te verklaren doordat er een verlaging heeft plaatsgevonden in de deelnemersbijdrage van de gemeenschappelijke regeling GGD/Veilig Thuis Haaglanden.

Veilig Thuis Haaglanden                        € 0,2 mln. V/I
Het resultaat op de activiteit Veilig Thuis komt voor 2020 uit op € 0,2 mln. voordeel op de lokale taak Landelijk knooppunt huwelijksdwang en achterlating door een onderbesteding op het personeelsbudget.

Openbare gezondheidszorg en ambulancedienst

Bedragen x €1.000

Lasten

Baten

Saldo

Rekening 2020

78.838

72.590

6.249

N

Begroting 2020

110.732

101.320

9.412

N

Resultaat

31.894

V

28.730

N

3.163

V

Lasten en baten
De totale lasten voor openbare gezondheidszorg en ambulancedienst bedragen € 78,8 mln. Van dit bedrag is € 11,2 mln. besteed aan de activiteit Openbare gezondheidszorg, € 13,4 mln. aan de regionale Ambulancezorg en € 54,3 mln. aan de GGD, waarvan € 50,4 mln. aan regionale en € 3,9 mln. aan lokale taken. Hiervan betreft € 36,0 mln. de kosten van de bestrijding van de coronapandemie (testen, bron- en contactonderzoek en laboratoriumkosten). Het verschil tussen begroting en rekening wordt veroorzaakt dan een lager dan voorziene baat en last voor de coronabestrijding.

Voor de gemeenschappelijke regeling GGD is in 2020 € 14,4 mln. aan lasten en € 18,5 mln. aan baten gerealiseerd (exclusief het coronaprogramma). De gemeente Den Haag verricht de uitvoering van de taken die voornamelijk voortkomen uit de Wet publieke gezondheid voor 9 gemeenten in de regio Haaglanden (inclusief Den Haag). De gemeentelijke bijdrage aan deze gemeenschappelijke regeling betreft € 6,8 mln. (last in de jaarrekening). De kosten (en gederfde inkomsten) die het gevolg zijn van de inzet van de GGD voor de bestrijding van de coronapandemie (€ 36,0 mln.) worden vergoed via de rijksregeling VWS compensatie vergoeding coronalasten. Deze kosten leiden niet tot een financieel resultaat.

Voor het uitvoeren van de regeling Aanvullende seksuele gezondheid ontvangt de GGD via een specifieke uitkering een rijksbijdrage van € 3,3 mln.

De GGD voert daarnaast lokale taken in opdracht van de individuele gemeenten uit. De gerealiseerde lasten hiervoor bedragen € 3,9 mln. en de baten € 2,4 mln.

Voor de activiteit Ambulancedienst bedragen de gerealiseerde lasten € 13,4 mln. (begroot € 13,2 mln.) en de gerealiseerde baten € 15,6 mln. (begroot € 14,8 mln.). Vanuit de Regionaal Ambulance Vervoer (RAV) Haaglanden wordt ingezet op ambulancezorg inclusief vervoer.

Toelichting op financiële resultaten                  € 3,2 mln. V/I

Gemeenschappelijke regeling GGD                  € 1,6 mln. V/I

Op de taken die de GGD uitvoert in het kader van de gemeenschappelijke regeling GGD/Veilig Thuis Haaglanden is een voordelig resultaat behaald van € 1,6 mln. Dit resultaat is voor het overgrote deel het gevolg van het niet kunnen uitvoeren van werkzaamheden door de uitbraak van de coronapandemie.

Zowel de meerkosten als de gederfde inkomsten voor de coronapandemie worden gedeclareerd bij het Rijk en leiden niet tot een financieel resultaat. In de begroting waren de baten en lasten daarmee gelijk aan elkaar (€ 65,9 mln.). De meerkosten die gemaakt zijn voor de bestrijding van de pandemie (testen, bron- en contactonderzoek, laboratoriumkosten) komen in 2020 uit op een bedrag van € 36,0 mln. Dit is veel minder dan begroot, dat met name veroorzaakt wordt door lagere kosten met betrekking tot de coronadiagnostiek (laboratoriumkosten). Deze kosten zijn lager omdat lopende het jaar verschillende laboratoria direct met het Rijk hebben afgerekend in plaats van met de GGD. Naast de meerkosten is er ook sprake van gederfde inkomsten. Voor 2020 komen deze uit op € 2,0 mln.

Openbare gezondheidszorg                     € 1,0 mln. V/I

Het voordeel bij de openbare gezondheidszorg wordt voor € 0,5 mln. veroorzaakt door de nacalculatie op de door de gemeenschappelijke regeling GGD en Veilig Thuis Haaglanden vastgestelde deelnemersbijdrage 2020 van de gemeente Den Haag. Een voordeel van € 0,3 mln. wordt veroorzaakt door lagere lasten in de aanpak preventie, wat deels onder de activiteit Openbare gezondheidszorg valt. De aanpak bij preventie wordt in samenwerking met de GGD opgepakt. Wegens corona zijn niet alle taken uitgevoerd. Op de uitvoering van het daklozenloket en de opvang van gezinnen is sprake van een voordeel van € 0,2 mln.

Ambulancevervoer                        € 0,6 mln. V/I

Het resultaat op ambulancevervoer is veroorzaakt door € 0,8 mln. aan hogere baten vanuit zorgverzekeraars, met daartegenover € 0,4 mln. hogere kosten van personeel en inhuur en een voordeel van € 0,2 mln. door vrijval van een aantal gereserveerde bedragen.  

Lokale taken GGD Haaglanden                     € 0,0 mln.

Op de lokale taken GGD Haaglanden is het resultaat nihil.

[1]  Met prijs wordt bedoeld de gemiddelde hoogte van de per cliënt afgegeven voorziening in een maand.
[2]  Het proces vanaf de toekenning van een declaratie tot de daadwerkelijke declaratie van een woningaanpassing, neemt vaak een jaar in beslag. Hierdoor wordt een toekenning vanaf halverwege 2019 vaak pas halverwege 2020 gedeclareerd.

Reserves, voorzieningen en investeringen

bedragen x € 1.000

Reserves

Begin

Rekening 2020

Begroting 2020

Saldo

Mutaties

Eindsaldo

Mutaties

Eindsaldo

Afwijking

Reserve Zorg en Innovatie 

5.000

-344

4.656

-2.500

2.500

2.156

Reserve Maatschappelijk Opvang

-2.536

8.300

5.764

8.300

5.764

0

Reserve Regiofunctie Maatschappelijke opvang en Vrouwenopvang

0

12.500

12.500

8.500

8.500

4.000

Reserve Verzachtingsgelden Wmo en Jeugdhulp

0

15.053

15.053

4.200

4.200

10.853

Totaal

2.464

35.508

37.972

18.500

20.964

17.008

 
Reserve Zorg en innovatie
Niet alle begrote activiteiten zijn, mede als gevolg van corona, in 2020 tot ontplooiing gekomen. De daardoor niet gerealiseerde onttrekkingen blijven in de reserve voor 2021 en 2022.

Reserve Regiofunctie maatschappelijke opvang en vrouwenopvang
De reserve Regiofunctie maatschappelijke opvang en vrouwenopvang is een nieuwe reserve. In de begroting 2020 was een toevoeging voor 2020 voorzien van € 12,5 mln. (€ 8,1 mln. voor maatschappelijke opvang voor de aanpak van daklozenproblematiek en € 4,4 mln. voor vrouwenopvang). Er zou voor € 4 mln. voor maatschappelijke opvang aan de reserve worden onttrokken. De projecten zijn later gestart dan gepland en leiden in 2021 pas tot uitgaven. Daarom heeft er geen onttrekking plaatsgevonden.

Het restantbedrag van de reserve in 2020 bedraagt € 12,5 mln. Dit vormt samen met het voor 2021 toegevoegde bedrag van € 8,1 mln. voor maatschappelijke opvang een reserve met een totale omvang van € 20,6 mln.: € 16,2 voor maatschappelijke opvang en € 4,4 mln. voor vrouwenopvang.

Reserve verzachtingsgelden Wmo en jeugdhulp
Deze reserve dient ter verzachting van de uit het coalitieakkoord ingezette verbeterlijnen van het kostenbeheersingsprogramma op jeugd en zorg. Voor de verzachting is in 2020 € 0,9 mln. ingezet van de begrote € 11,8 mln.

bedragen x € 1.000

Investeringen MIP

Rekening 2020

Begroting 2020

Totaal

Derden/
Voorz.

Gem.
aandeel

Totaal

Derden/
Voorz.

Gem.
aandeel

Economisch nut:

Beheer en exploitatie CJG

102

102

4.050

4.050

Schenkweg

3.567

3.567

3.568

3.568

Digitaal gezinsdossier

0

0

100

100

Totaal

3.669

0

3.669

7.718

0

7.718

De onderbesteding bij ‘Beheer en exploitatie CJG’ houdt verband met vertraging in het aanbestedingstraject.

Deze pagina is gebouwd op 10/12/2021 16:52:32 met de export van 10/12/2021 16:45:01