Samenstelling programma (obv gerealiseerde lasten incl. dotaties aan reserves

110,0 mln.

Samenstelling dekkingprogramma (obv gerealiseerde baten incl. ontrekkingen aan reserves)

110,0 mln.

Wat heeft het gekost?

Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Lasten en baten
Binnen het programma Cultuur en bibliotheek bestaan de bestedingen grotendeels uit cultuur en musea € 73 mln. (66%). Het gaat vooral om het verlenen van subsidies aan culturele instellingen in Den Haag. De openbare bibliotheek heeft € 21,8 mln. (20%) besteed aan verschillende activiteiten en producten, zoals het in stand houden en uitlenen van haar collectie en het organiseren van activiteiten. De lasten voor de overige activiteiten zijn € 15,7 mln. (14%), waaronder € 10 mln. voor beheer en onderhoud van gemeentelijke cultuurpanden.

De financiering komt voor het grootste deel (96%) uit het gemeentefonds. De totale baten van dit programma bestaan verder uit huuropbrengsten (2%) en uit de verkoop van overige goederen en diensten, zoals verkoop van lidmaatschappen van de bibliotheek (2%).

Bedragen x € 1.000
	Rekening 2020		Actuele begroting 2020		Resultaat 2020		Ontwerp begroting 2020		Rekening 2019
Lasten	109.970		113.227		3.257	V	109.432		105.866
Baten	4.830		5.635		805	N	6.960		8.289
Saldo exclusief reserves	105.140	N	107.592	N	2.452	V	102.472	N	97.577	N
Dotaties aan reserves	0		0		0	-	0		0
Onttrekkingen aan reserves	0		0		0	-	0		0
Saldo inclusief reserves	105.140	N	107.592	N	2.452	V	102.472	N	97.577	N

Toelichting

Het saldo van het financiële programmaresultaat bedraagt in totaal € 2,5 mln. voordelig ten opzichte van de begroting. Het saldo voordeel aan de lastenkant van € 3,3 mln. bestaat uit € 1,8 mln. lasten voor geplande activiteiten die vanwege corona niet door gingen. Daarnaast heeft € 1,0 mln. overige incidentele onderbesteding, waaronder € 0,5 mln. onderbezetting van het apparaat binnen het programma, tot het positieve saldo geleid. Ten opzichte van de begroting is € 0,5 mln. minder onderhoudslasten gerealiseerd. Dit resultaat wordt verrekend met de algemene onderhoudsreserve.

Verschil met 2019
Ten opzichte van 2019 is de programmarekening 2020 met ruim € 7 mln. toegenomen. Dit heeft met name te maken met de financiële effecten van corona en € 1,6 mln. onvoorziene projectlasten Amare (zie tabel Investering).

Waar bestaan de kosten uit?
Financiële verantwoording per programma

Corona-effecten
De gemeente Den Haag heeft in 2020 in totaal € 6,8 mln. coronasteun ingezet ten behoeve van de cultuursector. De dekking hiervan bestond uit € 5,5 mln. concern coronareserve (€ 4,9 mln. rijkssteunpakketten en € 0,6 mln. concern coronareserve) en € 1,3 mln. uit programma Cultuur middels programmasturing, waaronder de inzet van de vrijval voorziening Zcala (0,1 mln.). De middelen zijn als volgt ingezet:

€ 3,3 mln. voor subsidies regeling Herstelfonds Cultuur 2020 (RIS 305854), waaronder de matching voor culturele organisaties.
€ 3,1 mln. huurkwijtschelding voor alle culturele organisaties (waaronder ateliers en broedplaatsen) die een pand van de gemeente Den Haag huren of onderhuren (RIS 307131).
€ 0,3 mln. incidentele financiële bijdrage aan Panorama Mesdag (RIS 307192).
€ 0,1 mln. voor subsidies regeling Herstart culturele instellingen in relatie tot COVID-19 (RIS 306277) om culturele instellingen tegemoet te komen in de extra investeringskosten (zoals uitgaven in de logistiek en het aanpassen van de organisatie) die ze moeten maken om te voldoen aan de regels tegen de verspreiding van COVID-19.

De baten van € 0,4 mln. uit abonnementen en dienstverlening in de bibliotheken bleven achter als gevolg van de beperkte openingstijden of tijdelijke sluitingen. Deze zijn gecompenseerd uit de corona concernreserve.

Cultuur	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	51.589		332		51.257	N
Begroting 2020	55.119		0		55.119	N
Resultaat	3.530	V	332	V	3.862	V

Toelichting
In totaal zijn er € 43,4 mln. subsidies verstrekt aan diverse instellingen ter bevordering van cultuurpresentaties, cultuurproductie, muziek, dans en toneel. Met coronasteun is in totaal € 3,7 mln. subsidies toegekend aan de Haagse cultuursector. Ruim € 4,5 mln. is besteed voor apparaatslasten en overige programma-activiteiten.

Toelichting financieel resultaat € 3,86 mln. V/I

Lasten € 3,53 mln. V/I

Het voordeel in verband met corona is als volgt opgebouwd:

€ 1,6 mln. budget voor de huurkwijtschelding is in de lastenbegroting bij de activiteit Cultuur opgenomen. De realisatie van de huurkwijtschelding vindt plaats aan de batenkant op de activiteiten Accommodaties voor kunstbeoefening (CVHD) en Musea (CVDH). Het betreft saldo neutrale verschuivingen tussen de activiteiten binnen het programma.
€ 0,6 mln. vanwege vertraging in uitvoering van het Popfonds en de projecten ‘Proeftuinen cultuurprofielen’ en ‘Zuidwest vertelt zijn verhaal’. Van dit bedrag heeft cultuur € 0,45 mln. coalitiemiddelen ontvangen voor het Popfonds en € 0,1 mln. voor de Proeftuinen cultuurprofielen middels decentralisatie uitkering via het gemeentefonds.
€ 0,3 mln.: de geplande ophoging van de subsidieregeling Makers en Culturele Projecten is niet doorgevoerd vanwege corona.
€ 0,1 mln.: festivals en evenementen hebben niet of in beperkte mate plaatsgevonden als gevolg van coronamaatregelen.
€ 0,1 mln. lagere projectsubsidieverstrekking veroorzaakt door aanpassingen in de activiteitenplanning vanwege coronamaatregelen.

Overig voordeel € 0,6 mln. bestaat uit:

€ 0,5 mln. budget voor de bijdrage aan het Haags Gemeentearchief is in de lastenbegroting bij de activiteit Cultuur opgenomen. De realisatie vindt plaats op de activiteit Musea. Het betreft saldo neutrale verschuivingen tussen de activiteiten binnen het programma.
€ 0,1 mln. budget subsidieregeling Cultureel Ondernemerschap kon in 2020 niet meer worden ingezet. Dit komt door de voorwaarden dat een subsidieaanvraag 12 weken voor het begin van de uitvoering gedaan moet worden en de activiteiten uitgevoerd moeten worden in het jaar dat subsidie ontvangen wordt.
€ 0,2 mln. vrijval subsidie voorgaande jaren.

Baten € 0,33 mln. V/I

Het incidenteel voordelig saldo baten is als gevolg van de vrijval van 2 voorzieningen:

€ 0,1 mln. voorziening Zcala omdat de verplichtingen zijn voldaan.
€ 0,2 mln. voorziening Fonds kunstopdrachten omdat deze voorziening niet voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften.

Beeldende kunst	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten	Saldo
Rekening 2020	239		0	239	N
Begroting 2020	348		0	348	N
Resultaat	109	V	0	109	V

In 2020 is ruim € 0,2 mln. besteed aan onderhoud en schoonmaak aan kunstwerken in de openbare ruimte en monumenten.

Accommodaties voor kunstbeoefening	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	9.851		1.373		8.478	N
Begroting 2020	8.643		2.429		6.214	N
Resultaat	1.208	N	1.056	N	2.264	N

Lasten en baten

In 2020 is ruim € 9,8 mln. besteed aan beheer en planmatig onderhoud, inclusief schilderwerk voor accommodaties voor kunstbeoefening (zie ook paragraaf Vastgoed).

In het kader van coronasteun is in totaal € 2,0 mln. huur kwijtgescholden voor alle culturele organisaties (waaronder ateliers en broedplaatsen) die een pand van de gemeente Den Haag huren of onderhuren.

Toelichting financieel resultaat € 2,3 mln. N/I

Lasten € 1,2 mln. N/I

Het negatieve saldo wordt met name veroorzaakt door € 1,6 mln. onvoorziene lasten voor het project Amare. Dit gaat om € 0,8 mln. OZB-lasten en € 0,8 mln. verhuringen. Dit bedrag wordt ten laste gebracht van het incidentele budget in de reserve Grote projecten op programma Financiën.

De uitgaven op onderhoud waren € 0,4 mln. lager dan begroot. Dit resultaat wordt verrekend met de algemene onderhoudsreserve. Voor nadere toelichting: zie de paragraaf over onderhoud kapitaalgoederen.

Baten € 1,1 mln. N/I

Het nadelig saldo aan de batenkant komt doordat € 1,1 mln. budget voor de huurkwijtschelding op de lastenbegroting van de activiteiten Cultuur staat. Het betreft saldo neutrale verschuivingen tussen de activiteiten binnen het programma.

Musea	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	21.393		753		20.640	N
Begroting 2020	20.993		1.196		19.797	N
Resultaat	400	N	443	N	843	N

Lasten en baten
De lasten hebben betrekking op de instandhouding van het breed museaal aanbod en het behoud van cultureel erfgoed en professioneel collectiebeheer. Hiervoor zijn in 2020 aan 7 musea-instellingen subsidies verleend voor in totaal € 19 mln. De overige lasten van € 2,8 mln. betreffen het onderhoud aan de gemeentelijke museale instellingen en overige activiteiten.

In het kader van coronasteun is in totaal € 1,1 mln. huur kwijtgescholden voor musea die een pand van de gemeente Den Haag huren.

Toelichting financieel resultaat € 0,8 mln. N/I

Lasten € 0,4 mln. N/I

Het nadelig saldo bestaat uit € 0,5 mln. door de bijdrage aan het Haags Gemeentearchief voor onder andere de subsidie aan het Nederlands Muziek Instituut. Het budget hiervoor is in de lastenbegroting bij de activiteit Cultuur opgenomen.

Daarnaast waren de uitgaven op onderhoud € 0,1 mln. lager dan begroot. Dit resultaat wordt verrekend met de algemene onderhoudsreserve. Voor nadere toelichting zie ook de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen.

Baten € 0,4 mln. N/I

Het nadelig saldo aan de batenkant komt doordat € 0,6 mln. budget voor de huurkwijtschelding op de begroting van de activiteiten Cultuur staat. Het betreft saldo neutrale verschuivingen tussen de activiteiten binnen het programma. Daarnaast is € 0,2 mln. baten ontvangen voor het onderhoud aan derden.

Archeologie	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	1.143		4		1.139	N
Begroting 2020	1.281		0		1.281	N
Resultaat	138	V	4	V	142	V

Lasten

De lasten bestaan enerzijds uit € 0,8 mln. apparaatslasten en anderzijds uit educatieve projecten en uitvoering van € 0,3 mln.

Gemeente archief	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	2.971		339		2.632	N
Begroting 2020	2.900		240		2.660	N
Resultaat	70	N	99	V	28	V

Lasten en baten
Het Haags Gemeentearchief is een culturele instelling waar miljoenen documenten worden verzameld, beheerd, ontsloten en gepresenteerd. Als bijzondere opdracht beheert het archief de historische archieven en collecties van de gemeente Leidschendam-Voorburg en van het Nederlands Muziek Instituut. De lasten van € 2,1 mln. (71%) gaan over de personele inzet, € 0,4 mln. (14%) de kosten voor beheer, ontsluiting en presentatie en € 0,43 mln. (15%) huisvestingskosten.

De baten betreffen met name de werkzaamheden voor het beheren van de archieven van Leidschendam-Voorburg.

Monumentenzorg	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten	Saldo
Rekening 2020	1.003		0	1.003	N
Begroting 2020	1.418		0	1.418	N
Resultaat	416	V	0	416	V

Lasten

In 2020 is voor € 1,0 mln. besteed aan monumentenzorg. Hiervan heeft € 0,5 mln. betrekking op het apparaat en € 0,5 mln. op diverse subsidieverleningen.

Openbare bibliotheek	Bedragen x €1.000
	Lasten		Baten		Saldo
Rekening 2020	21.782		2.029		19.753	N
Begroting 2020	22.525		1.770		20.755	N
Resultaat	743	V	259	V	1.002	V

De openbare bibliotheek sluit af met een positief resultaat van € 1,0 mln. waarvan € 0,3 mln. aan minder baten, € 0,5 mln. minder uitgaven op overwerk, € 0,1 mln. minder uitgaven op facilitaire zaken en € 0,1 mln. minder ICT uitgaven te relateren zijn aan corona. Er golden bezoekbeperkingen voor de bibliotheken, variërend van beperkte openingstijden tot tijdelijke sluitingen met als gevolg dat een groot deel van de activiteiten afgelast moesten worden. Ook is minder uitgegeven aan het inhuren van personeel en is minder collectie aangekocht.

Lasten en baten
De openbare bibliotheek is verantwoordelijk voor de exploitatie en diverse activiteiten van de centrale bibliotheek, 13 wijkbibliotheken en de 2 buurtbibliotheken in Den Haag. De lasten van € 8,8 mln. betreffen de personele inzet, € 8,1 mln. de huisvestingskosten en € 4,8 mln. de overige lasten, zoals aanschaf collectie, te betalen leenrecht en kosten (onderwijs) activiteiten.

De baten betreffen vooral leengelden, vergoeding voor diensten, verkoop materiaal, subsidies en een vergoeding voor aan scholen geleverde onderwijsactiviteiten.

Toelichting financieel resultaat € 1,0 mln. V/I

Lasten € 0,7 mln. V/I
Het voordelig saldo bestaat uit € 0,1 mln. minder uitgaven op facilitaire zaken en € 0,1 mln. op ICT innovatie door de coronacrisis. Er is ook € 0,5 mln. minder overwerk bij de algemene bibliotheek door de coronacrisis.

Baten € 0,3 mln. V/I

Het voordelig saldo aan de batenkant komt doordat er totaal uiteindelijk € 0,3 mln. meer is binnengekomen op de leengelden. Het gaat om € 0,2 mln. verkoop materialen en € 0,1 mln. vergoedingen voor aan school geleverde onderwijsactiviteiten dan was begroot.

Reserves, voorzieningen en investeringen

bedragen x € 1.000
Voorzieningen	Begin	Rekening 2020		Begroting 2020
	Saldo	Mutaties	Eindsaldo	Mutaties	Eindsaldo	Afwijking
Voorziening Cult. Legaat Muller	45	0	45	1	46	-1
Voorziening fonds kunstopdrachten	217	-217	0	0	217	-217
Voorziening Onderhoudsfonds Nieuwe Kerk	184	-24	160	30	214	-54
Voorziening Zcala	90	-90	0	0	90	-90
Voorziening Kunst in het Haagse deel van Ypenburg	126	-115	11	0	126	-115
Voorziening frictie- & transitiekosten kunstenplan	764	51	815	0	764	51
Voorziening subsidies derden	51	-51	0	0	51	-51
Totaal	1.477	-446	1.031	31	1.508	-477

Toelichting op de voorzieningen

De voorziening Fonds kunstopdrachten valt volledig vrij omdat deze voorziening niet voldoet aan de verslaggevingsvoorschriften.

Het saldo van de voorziening Kunst in het Haagse deel van Ypenburg is in 2020 bijna geheel besteed aan het realiseren van de Ling Zhi Helicopters. Het restantbedrag is voor afrondende werkzaamheden begin 2021.

Voorziening Zcala valt volledig vrij omdat aan de verplichtingen is voldaan en is ingezet voor het Herstelfonds Cultuur 2020.

De voorziening Subsidies derden stamt uit 2013 en betreft een schenking voor de jeugd van een derde. Volgens afspraak zijn deze middelen in 2016 ingezet voor de jeugdafdeling in wijkbibliotheek Transvaalkwartier, maar dit is toen technisch niet juist verwerkt. Dit is in 2020 alsnog gedaan, de middelen worden ingezet voor aanschaf van jeugdboeken.

bedragen x € 1.000
Investeringen MIP	Rekening 2020			Begroting 2020
	Totaal	Derden/ Voorz.	Gem. aandeel	Totaal	Derden/ Voorz.	Gem. aandeel
Economisch nut:
Amare	46.152		46.152	40.406		40.406
Musea	272		272	483		483
Overige accommodaties voor kunstbeoefening	309		309	723		723
Ruimtebiedende wijkcentra	525		525	525		525
Bibliotheek	408		408	3.649		3.649
Totaal	47.666	0	47.666	45.786	0	45.786

Amare
In 2017 is gestart met de bouw van Amare. Hier gaan 4 instellingen wonen: het Dans- en Muziek Centrum Den Haag, het Nederlands Dans Theater, het Residentieorkest en het Koninklijk Conservatorium. De oplevering van Amare staat medio 2021 gepland, de ingebruikname in september 2021 met de start van het theaterseizoen.

Hoe ver is de bouw?
Begin 2020 was het gebouw wind- en waterdicht, waarna Cadanz zich volledig op de afbouw heeft kunnen richten. Tijdens die afbouw is Cadanz vanaf medio maart 2020 geconfronteerd met de coronapandemie. In 2020 kon, met inachtneming van de regels en voorzorgsmaatregelen, de bouw van Amare doorgaan, maar kwam er in de loop van het jaar wel de waarschuwing van Cadanz dat de voortdurende pandemie zou leiden tot problemen en mogelijk tot een latere oplevering.
Waar aan het begin van 2020 nog veelal aan ruwe afbouw werd gewerkt, is gedurende 2020 het accent steeds meer gericht op fijne afbouw. Daarnaast zijn de laatste gevelelementen geplaatst.

In 2020 is er voor een bedrag van € 46 mln. geïnvesteerd, grotendeels voor de afbouw. In de begroting was uitgegaan van een investeringsbedrag van ruim € 40 mln. Ten opzichte van die begroting is er sprake van een faseringsverschil. Het verschil heeft geen effect op het financiële eindresultaat van het project.
Daarnaast zijn de OZB-lasten tijdens de bouw van Amare en de gemeentelijke derving voor verhuringen openbare ruimte (als gevolg van het op grond van UAV-GC kosteloos beschikbaar stellen van het bouwterrein), zoals aangegeven in de halfjaarrapportage over het tweede en derde kwartaal 2020 (RIS 307516) ten laste van het projectbudget.

Update GRIP project Amare	1-1-2020	31-12-2020	Verschil
Uitvoeringsbudget	€ 210,9 mln.	€ 210,9 mln.	-
Planrealisatie	69,3%	92,5%	23,2%

Naast de verantwoording in de jaarrekening wordt de raad halfjaarlijks geïnformeerd over de voortgang van het project door middel van de projectrapportage Amare (RIS 305641, RIS 307516) en de rapportage over de voortgang in het kader van GRIP op Grote Projecten.

Btw
Zoals bekend wordt bij de toekomstige verhuur van Amare uitgegaan van verhuur-plus. In de afgelopen periode zijn de huur/onder-huurovereenkomsten geactualiseerd, waarbij deze met het oog op verhuur-plus geoptimaliseerd zijn. Aan de belastingdienst is het verzoek gedaan om de verhuur-plusconstructie van toepassing te verklaren op de exploitatie van Amare. De gemeente is in afwachting van een reactie van de belastingdienst.