Werk en inkomen

Beleidsverantwoording per activiteit

In dit deel geven we een toelichting op de belangrijkste activiteiten die we in 2020 per cluster hebben gedaan, waarbij we steeds de bijbehorende baten en lasten laten zien. Een verantwoording van de financiële cijfers volgt in deel C.

Dienstverlening

Het verbeteren van onze dienstverlening vraagt om een voortdurende ontwikkeling van de organisatie en haar medewerkers. Als gemeente verbeteren we onze dienstverlening door het toepassen van de service-design methode, het maken van klantreizen en het uitvoeren van klanttevredenheidsonderzoeken.  

We willen weten hoe de Haagse inwoners onze dienstverlening ervaren en willen leren van gemaakte fouten. Voor een antwoord hierop kijkt de gemeente onder andere naar de ingediende bezwaarschriften en klachten. Mensen die een klacht of bezwaar indienen, zijn het ergens niet mee eens. Ook de uiteindelijke oplossing is niet in alle gevallen wat mensen willen. Besluiten moeten objectief, duidelijk en goed te begrijpen zijn. Om de begrijpelijkheid te vergroten krijgen onze besluiten een taalkundige verbeterslag.

In 2020 is een klantreis Bezwaar uitgevoerd. Hieruit bleek onder andere dat het voor onze inwoners belangrijk is om beter te worden geïnformeerd over het proces van het door hen ingediende bezwaarschrift: wanneer kunnen zij iets verwachten te horen? Dit verbeterpunt wordt in 2021 opgepakt.

bezwaarschriften
Er zijn 155.742 besluiten verzonden in 2020. In 1.539 gevallen was de inwoner het niet eens met dit besluit en is een bezwaarschrift ingediend. In 2020 zijn in totaal 1.890 bezwaarschriften afgehandeld. In 179 gevallen is de inwoner in het gelijk gesteld, 1.711 bezwaarschriften zijn ongegrond verklaard. Er zijn 311 zaken in beroep voor de rechter gebracht waarbij de inwoner in 24 gevallen in het gelijk is gesteld. Ook dienden er 82 zaken in hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep. Hierbij is in 13 zaken de inwoner in het gelijk gesteld.  

In 2020 is een klanttevredenheidsonderzoek gedaan naar het klachtenproces. Hoe tevreden zijn inwoners met de klachtafhandeling van de gemeente? 56,3% van de inwoners die een klacht heeft ingediend geeft de gemeente een voldoende of hoger.  

In 2020 zijn 421 klachten ontvangen en zijn 417 klachten afgehandeld. Van deze afgehandelde klachten is 41% informeel in een persoonlijk contact naar tevredenheid opgelost en afgehandeld. Mocht de klager zich niet kunnen vinden in de oplossing, dan wordt de klacht via de formele route afgehandeld. Van de overige klachten is in 43% de inwoner geheel of gedeeltelijk in het gelijk gesteld en is 18% ongegrond bevonden. In de overige zaken is de klacht ingetrokken, was de klacht niet ontvankelijk of was het uiteindelijk geen klacht.

Naleving en handhaving
In 2020 is de voortgangsrapportage Intensiveringsslag handhaving (RIS307014) door het college aan de commissie Samenleving aangeboden. Deze rapportage is een uitgebreid verslag over de periode januari 2019 tot en met juli 2020: wat bereikt is om de naleving en handhaving te versterken en te verbeteren?

De Coronacrisis had in 2020 effect gehad op de inzet van handhavers en de intensiveringsslag. Als gevolg van de richtlijnen van het RIVM konden instrumenten als het ‘confrontatiegesprekken’ en ‘huisbezoeken’ slechts beperkt worden ingezet. Ook werden ervaren medewerkers ingezet voor het afhandelen van de aanvragen voor de Tozo-aanvragen en extra aanvragen voor reguliere bijstand.

Ondanks corona zijn er resultaten geboekt ook in samenwerking met anderen, Het betreft hier o.a. de samenwerking met het Werkoffensief+500 waar sinds oktober 2019 4 extra handhavers aan zijn gekoppeld, de integrale handhavingsacties van het HEIT en de HPB (RIS307014). Daarnaast is ter verbetering van de ketenbrede handhaving in kaart gebracht hoe het gesteld is met de fraudealertheid, de meldingsbereidheid, de kennis en houding en de behoefte aan training bij consulenten bij de gemeente.

Belangrijkste resultaten 2020:

• Naar aanleiding van fraudeonderzoeken zijn er 225 uitkeringen beëindigd en 60 uitkeringen aangepast.
• Er is voor €2,7 mln. aan fraudevorderingen vastgesteld.
• Er zijn 323 bestuurlijke boetes opgelegd tot een totaalbedrag van € 245.539.

1a Cluster Werk

Den Haag Werkt
Op 1 januari 2020 is het gemeentelijk werkbedrijf in een nieuwe vorm van start gegaan, onder de naam Den Haag Werkt. Meer informatie staat in RIS299800, RIS302416 en RIS304096.

Met Den Haag Werkt start de gemeente met een andere manier van werken. In de nieuwe dienstverlening staat het ontwikkelen van kandidaten en doelgroepmedewerkers op de werkvloer centraal. Ook investeren we als gemeente in duurzame relaties met werkgevers in kansrijke sectoren. Dit maakt de kans op duurzaam werk groter. Den Haag Werkt blijft werkplekken bieden aan mensen die alleen in een beschutte werkomgeving kunnen werken. Het gaat hierbij om werknemers met een Wsw-dienstverband en werknemers met een indicatie beschut werk.

Den Haag Werkt is in 2020 voortvarend gestart met het inzetten van deze nieuwe dienstverlening. Dit veranderde vanaf de komst van Corona en de maatregelen in maart 2020. De capaciteit van Den Haag Werkt is vanaf het eerste kwartaal ingezet om de impact van Corona op inwoners, werkgevers, (zelfstandig) ondernemers en onze doelgroepmedewerkers te ondervangen. Er is volop gewerkt aan voldoende capaciteit voor het tijdig beoordelen van de Tozo-aanvragen zodat dienstverlening aan kandidaten, (zelfstandig) ondernemers en werkgevers binnen de geldende restricties snel weer uitgebreid kon worden.

In maart zijn vanwege de corona maatregelen de werkzaamheden die door doelgroepmedewerkers worden uitgevoerd aangepast of stilgelegd. Het gaat met name om werkzaamheden op de locatie Kerketuinenweg. Met alle medewerkers is in die periode wekelijks contact onderhouden en was opvang beschikbaar. Inmiddels zijn alle werkplekken op de Kerketuinenweg aangepast aan de RIVM-richtlijnen, zodat doelgroepmedewerkers hun werk veilig kunnen uitvoeren. Het werk is grotendeels hervat.

Werkgelegenheidsprojecten en intensiveren uitstroom bijstand (werkoffensief +500)
De eerste doelstelling van Den Haag is om jaarlijks 3.100 mensen vanuit de bijstand uit te laten stromen naar school of werk. Van deze 3.100 uitstroom worden 500 mensen begeleid vanuit intensiveren uitstroom bijstand (werkoffensief +500). Daarvoor worden 3.095 mensen in ontwikkelingstrajecten begeleid.

In 2020 is deze ambitie niet gehaald door corona. Werkgevers zijn terughoudender geworden met het invullen van vacatures en een groot aantal werkontwikkeltrajecten en werkfittrajecten kwamen tijdelijk stil te liggen. Nieuwe trajecten zijn uitgesteld. Ook konden veel werkakkoorden door de Coronamaatregelen nauwelijks worden verzilverd. Dit heeft ertoe geleid dat de ambitie bij de 8-maandsrapportage is verlaagd tot een uitstroom doel van 2.000 (RIS 306628). Om de uitstroom toch zoveel mogelijk te stimuleren, is er gekeken in welke sectoren nieuwe kansen liggen om samen met werkgevers baankansen te vergroten. Alle inspanningen hebben ertoe geleid dat 2.684 personen zijn uitgestroomd uit de bijstand naar school of werk.  

De tweede doelstelling van Den Haag is om jaarlijks 1.400 mensen die (nog) niet in een uitkeringssituatie zitten preventief naar school of werk te begeleiden. In 2020 zijn er 697 personen preventief begeleidt naar school of werk.

Werkontwikkeltrajecten, werkfit en praktijkverklaringen (geactualiseerd)

Werkontwikkeltrajecten
In 2020 is de aanpak werkontwikkeltrajecten (WOT) voortgezet en aangeboden aan kandidaten met een afstand tot de arbeidsmarkt. Door corona lag dit overigens maandenlang grotendeels stil. Het werkontwikkeltraject houdt in dat de kandidaten zich in maximaal een half jaar ontwikkelen bij een werkgever in een kansrijke branche. Ze krijgen methodische begeleiding op basis van een persoonlijk ontwikkelplan. De begeleiders van Den Haag Werkt ondersteunen bij het ontwikkelen van werknemersvaardigheden. De werkgever zorgt voor coaching op vakmanschap. De kandidaat heeft ook de mogelijkheid om certificaten en diploma’s te halen.

Het doel was ook in 2020 om kandidaten na het ontwikkelen van deze vaardigheden duurzaam aan het werk te helpen. Door corona was dit lastiger. In 2020 zijn 765 werkontwikkeltrajecten afgerond, inclusief trajecten die gestart zijn in 2019. Hiervan hebben165 trajecten geleid tot uitstroom naar werk, school of neutraal. De andere afgeronde trajecten hebben onder andere geleid tot doorstroom naar een andere voorziening. Daarnaast zijn in 2020 618 werkontwikkeltrajecten gestart. Een deel van deze trajecten is ontstaan binnen de sectordeals vanuit het Werkoffensief +500.

Werkfittrajecten
in 2020 zijn aanvullend op de WOTs zijn 911 werkfittrajecten van gestart gegaan voor mensen die nog niet toe zijn aan een WOT. In 2020 zijn 785 trajecten afgerond, inclusief in 2019 gestarte trajecten. Hiervan hebben 748 trajecten geleid tot doorstroom naar een volgend traject en 37 naar uitstroom via werk of school. De kandidaten worden werkfit door eerst aandacht te besteden aan problematiek op diverse leefgebieden en vervolgens werknemersvaardigheden te ontwikkelen. Werkfit vindt onder andere plaats op interne werkfitplekken, zoals de brugplekken (instroom op 161 trajecten en uit- en doorstroom vanuit 351 trajecten) en op werkfitplekken bij andere organisaties (instroom op 750 trajecten en uit- en doorstroom vanuit 434 trajecten) om de afstand tot de arbeidsmarkt zo klein mogelijk te maken.  

Praktijkleren met MBO-praktijkverklaringen
In 2020 heeft de gemeente naast de werkfittrajecten het praktijkleren verder vormgegeven op basis van twee pilots. De eerste pilot praktijkverklaringen was gericht op de doelgroep met een praktijkonderwijs (PRO) of voortgezet speciaal onderwijs (VSO) achtergrond bij het domein Werk in Opdracht is afgerond en is in het najaar van 2020 opgenomen in de dienstverlening van Den Haag Werkt. Aan deze pilot namen 16 kandidaten deel waarvan er 9 een praktijkverklaring ontvingen. Dit praktijkleren voor PRO/VSO is geborgd in de reguliere dienstverlening. De tweede pilot voor de MBO-praktijkverklaring in samenwerking met de arbeidsmarktregio Haaglanden wordt uitgebreid naar 2021.

Servicepunten Arbeid en jongerenaanpak   
De Servicepunten Arbeid zijn een belangrijk instrument in het preventief begeleiden van mensen die (nog) niet in een uitkeringssituatie zitten. Dit zijn vooral jongeren. De doelstelling was om 1.400 mensen die (nog) geen uitkering ontvangen, te begeleiden naar school of werk. Uiteindelijk is dit voor 697 mensen gelukt

De resultaten van 2020 zijn niet vergelijkbaar met 2019 vanwege de Coronacrisis. In 2020 zijn bij de SPA’s 4485 intakes geweest. 4.268 jongeren zijn gebruik gaan maken van de dienstverlening. Dit is inclusief voortijdig schoolverlaters (VSV) die niet allemaal even intensief begeleid hoeven te worden. In 2020 zijn 2.585 jongeren uitgestroomd, waarvan 1.673 naar school of werk en 912 jongeren neutraal uitgestroomd. Neutrale uitstroom is door bijvoorbeeld verhuizing, detentie of overlijden. 92% van de neutrale uitstroom zijn echter jongeren die door Leerlingzaken (VSV) begeleid werden. Voor bijna alle jongeren die gebruik maken van de dienstverlening van Leerlingzaken, is deze begeleiding vrijwillig. Zij zijn vrij om begeleiding te weigeren of te stoppen en doen dat bijvoorbeeld als ze zelf werk of een opleiding vinden of dat van plan zijn en geen hulpvraag hebben. Zij stromen dan om een van deze redenen neutraal uit

De gemeente kijkt multidimensionaal naar de hulpvraag van jongeren en samen met hen wordt het perspectief (breed) bepaald en geboden. Een jongere heeft zoveel mogelijk 1 casemanager die regie voert. Met de jongere wordt een plan opgesteld en professionals worden ingezet waar dat nodig is. Dubbele regie wordt voorkomen en aanvullende dienstverlening of instrumenten worden ingezet als die nodig zijn. Hiervoor is een brede menukaart beschikbaar met interventies die passen bij de fase waarin een kandidaat zich bevindt. Veel van de dienstverlening aan jongeren gebeurt vanuit het Servicepunt Arbeid (SPA). In de 3 vestigingen van het Servicepunt Arbeid wordt intensief en integraal samengewerkt om kwetsbare jongeren wijkgericht naar werk en onderwijs te begeleiden en waar nodig passende hulpverlening te bieden. We werken met het SPA niet langer alleen voor enkele wijken, maar bieden een belangrijk deel van de SPA-dienstverlening aan voor jongeren uit de hele stad. Het bieden van de juiste dienstverlening aan deze jongeren is maatwerk. Doordat we vanuit verschillende disciplines samenwerken (werk, onderwijs, participatie, schuldhulpverlening), kunnen we passende begeleiding bieden. Zie ook de recente commissiebrief over de begeleiding van jongeren (RIS306581) voor de aanpak voor de brede doelgroep jongeren naar school en werk. Vanuit het SPA hebben we ons in 2020 vooral gericht op jongeren tot 27 jaar, die een gemeentelijke bijstandsuitkering ontvangen of geen schoolinschrijving, werk en startkwalificatie hebben. Ook de leerwerkmakelaar die jongeren naar een BBL-opleiding en werkplek begeleidt is onderdeel van het SPA.  Jongeren zijn hard geraakt door corona. De SPA-dienstverlening is tijdens deze periode dan ook zoveel mogelijk digitaal en telefonisch doorgegaan. Tot half oktober is 1 vestiging fysiek opengebleven. Andere fysieke dienstverlening buiten de vestigingen, zoals deurbezoeken zijn ook doorgegaan met inachtneming van de Coronamaatregelen. Door deze ontwikkelingen zijn minder jongeren aan het werk geholpen.

Social return
De gemeente Den Haag zet het inkoopbeleid op zo’n manier in dat meteen ook maatschappelijke doelen kunnen worden gerealiseerd. Om bij te dragen aan het thema ‘kansen voor iedereen’ hanteert de gemeente conform het in juni 2020 geactualiseerde inkoopbeleid twee instrumenten: in de eerste plaats door sociale inkoop van diensten of goederen bij Den Haag Werkt dan wel voorbehoud van aanbestedingen aan erkende sociale ondernemers. Daarnaast past de gemeente Den Haag bij aanbestedingen en inkoop social return toe. Opdrachtnemers zetten minimaal 5% van de gegunde opdrachtsom in op werkgelegenheid of arbeidsontwikkeling voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Cijfers
In 2020 zijn 1.217 kandidaten geplaatst, waarvan 748 op werk. Een deel van de leveranciers geeft invulling aan social return via projecten gericht op kandidaatontwikkeling. Zo is in de zorg op deze manier een mogelijkheid gecreëerd waardoor kandidaten met weinig voorkennis een traject kunnen starten. In samenwerking met diverse leveranciers zijn projecten opgestart waardoor mensen op weg naar werk worden geholpen. Via de social impact makelaar (SIM) zijn de eerste koppelingen gemaakt met de ondersteuning van maatschappelijke projecten in de regiodeal Zuidwest (zie ook motie RIS305899).

Corona en social return
Weinig leveranciers hadden in 2020 problemen bij de invulling van social return. Met leveranciers waar dit wel het geval was, zijn goede afspraken gemaakt. Er zijn geen signalen dat leveranciers hun verplichting niet kunnen nakomen door corona.

Sociaal ondernemerschap
Sociaal ondernemerschap is als programma opgenomen in het Werkoffensief +500. Den Haag blijft het aantrekken en laten groeien van sociaal ondernemers stimuleren. In 2020 kregen veel ondernemers te maken met de gevolgen van de coronacrisis. Met name de sociaal ondernemers in de horeca-branche hebben het erg zwaar door corona. De gemeente heeft met hen gesprekken gevoerd om er samen voor te zorgen dat werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk kunnen blijven.

Samenwerking in de regio

Waarom samenwerking
In 2020 is de samenwerking rond de werkgeversbenadering in de arbeidsmarktregio Haaglanden verder gegroeid. De ambitie is gericht op een integrale eenduidige werkgeversbenadering in de arbeidsmarktregio Haaglanden, het efficiënt gebruik en de ontwikkeling van elkaars kennis, kunde en middelen en het effectief bij elkaar brengen van vraag en aanbod uit de gehele regio. Hierdoor kunnen in de regio meer vacatures worden vervuld. Ook hoeven werkgevers niet langer aan te kloppen bij alle verschillende gemeenten en bij het UWV binnen de arbeidsmarktregio Haaglanden. HalloWerk is in de arbeidsmarktregio dit jaar volledig uitgerold. Alle gemeenten in de arbeidsmarktregio werken nu samen langs het dienstverleningsconcept en platvorm van HalloWerk. De regionale uitrol en de doorontwikkeling van het dienstverleningsconcept zijn versneld. Zo hoopt de gemeente het hoofd te kunnen bieden aan de verwachte extra instroom in de bijstand. Dit heeft geresulteerd in het onderling uitwisselen van kandidaten en vacatures. Ook zijn de kwaliteit en uniformiteit van de dienstverlening verbeterd. Tot slot heeft de arbeidsmarktregio een bestuurlijk overeenkomst opgesteld om tot een inrichting te komen van een regionaal mobiliteitsteam die aanvullende crisisdienstverlening in kunnen zetten om mensen die bedreigd worden met werkloosheid of werkloos zijn geworden als gevolg van de coronacrisis zo snel mogelijk aan ander werk te helpen.

Perspectief op werk
Door de coronacrisis is in het voorjaar 2020 een nieuwe prioritering aangebracht in alle bestaande en nieuwe projecten. Belangrijk uitgangspunt van Den Haag en de regiogemeenten is de focus op de meest kwetsbaren in onze samenleving. Tegelijkertijd mogen we onze ogen niet sluiten voor de nieuwe groepen. Denk aan werkenden, flexwerkers en ZZP’ers die hun baan dreigen te verliezen, maar ook aan ondernemers die er alles aan doen om een faillissement te voorkomen. In 2020 is daarom gestart met het gezamenlijk uitvoeren van een doe-agenda op de thema’s: werkgeversdienstverlening, transparantie werkzoekenden en kandidaatsontwikkeling. Dit zorgt voor een intensivering van de samenwerking met werkgevers en met het onderwijs binnen de arbeidsmarkt en anderzijds voor nadrukkelijkere focus op de inclusieve arbeidsmarkt. Als gevolg van corona is de focus gelegd op het kunnen continueren van de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden in de nieuwe werkelijkheid.

Vanuit werkgeversorganisaties is in 2020 geïnvesteerd in een regionaal werkambassadeur. Deze ambassadeur haalt bij de ondernemers in de regio op wat er speelt, wat er nodig is en hoe zij beter bediend kunnen worden. De oorspronkelijke doelstelling om het bedrijfsleven te verleiden tot meer inclusiviteit is niet verdwenen. Duidelijk is wel dat er een andersoortige behoefte is bij veel ondernemers. Denk aan hulp om het personeel van werk naar werk te ondersteunen en aan het omscholen/bijscholen van medewerkers. De coronacrisis is nog niet ten einde en de economische gevolgen moeten voor een groot deel nog hun impact krijgen in de regio. Duidelijk is dat we nu al acteren op de actuele ontwikkelingen om de regionale samenwerking verder te intensiveren.

Investeren in mensen / Participatie
In 2020 is een start gemaakt met de vernieuwde dienstverlening voor de participatiegroep (mensen die nog niet direct naar werk of school kunnen worden toegeleid), welke in 2021 verder geïmplementeerd wordt. Deze dienstverlening wordt in 2021 verder doorgevoerd (RIS307152). Onderdeel van de nieuwe dienstverlening is een gedifferentieerde aanpak die recht doet aan de situatie van mensen. Hierbij wordt integraal en wijkgericht samengewerkt. Het gaat erom dat mensen mee kunnen doen in de samenleving.

Als gevolg van Corona vond de dienstverlening in 2020 voornamelijk telefonisch plaats. Een deel van de consulenten is ingezet voor ondersteuning van de Tozo-regelingen. Lopende voorzieningen, zoals taaleducatie en empowermenttrainingen, zijn zoveel mogelijk digitaal doorgegaan. De digitale werkwijze was overigens niet voor iedereen een passende oplossing. Soms werkte dit niet door beperkte digitale vaardigheden, het ontbreken van digitale middelen en goede beheersing van de Nederlandse taal. Door de corona maatregelen zijn er in 2020 minder voorzieningen gestart dan beoogd. Zo konden minder mensen starten op een stageplek, werkervaringsplek of vrijwilligerswerk omdat organisaties geen mogelijkheid zagen voor de begeleiding hiervan. Wel is het met de vernieuwde dienstverlening gelukt om het participatiebestand op ongeveer hetzelfde niveau te houden als eind 2019 (participatiebestand van 18.993 op 31/12/20 t.o.v. 18.672 op 31/12/19). In 2020 zijn 1.020 mensen vanuit participatie doorgestroomd naar Den Haag Werkt. Verder zijn 2.611 mensen(in)direct via een participatie-route uitgestroomd uit de uitkering, waarvan 579 richting werk of school. De kansen op de arbeidsmarkt voor de participatiegroep zijn gedaald door de coronacrisis.  

Er is proactief contact opgenomen met mensen die door corona mogelijk minder konden participeren, bijvoorbeeld omdat hun vrijwilligerswerk stopte. Telefonisch is gevraagd hoe het met hen gaat en wat de invloed van corona voor hen betekende. Ook is bij signalen van bijvoorbeeld eenzaamheid of schulden doorverwezen naar passende ondersteuning.

Inburgering
In 2020 is gestart met dienstverlening voor de zogenaamde ondertussen-groep. Dit zijn inburgeraars die nog onder het huidige stelsel moeten inburgeren en zelf hun taaltrajecten moeten inkopen. Voor deze groep zijn extra rijksmiddelen beschikbaar. De groep is in kaart gebracht en ontvangt dienstverlening op maat. Door corona is niet alles gelukt, een gedeelte van de middelen wordt daarom doorgeschoven naar 2021. De knelpunten zitten met name in de beperkingen van digitale communicatie, vertraging in de dienstverlening en de kwaliteit van het aanbod. Daarnaast is de huisvesting gestagneerd en is de groep groter geworden. Ook blijkt gegevensuitwisseling met DUO lastig vanwege de privacywetgeving.

In het kader van de nieuwe wetgeving is een programmatische aanpak opgesteld. Een programma- en een operationeel team is aan de slag om de implementatie van de nieuwe wetgeving, en de daaruit voortvloeiende nieuwe taken, vorm te geven in de gemeentelijke organisatie. In de vorm van pilots worden enkele onderdelen in de praktijk voorbereid. Zo is in 2020 een pilot financieel ontzorgen opgezet. Deze pilot is nog niet gestart vanwege de corona maatregelen. Verder zijn voorbereidingen getroffen voor de inkoop van leerroutes in het nieuwe stelsel. De publicatie hiervan is uitgesteld als gevolg van het uitstel van de Wet Inburgering naar 1 januari 2022. Daarnaast is dit jaar gestart met de inhoudelijke kaders voor maatschappelijke begeleiding, de brede intake/PIP en het inrichten van duale trajecten in het nieuwe stelsel. Dit wordt gefinancierd door de invoeringskosten vanuit het Rijk.

B 1b Cluster Sociale werkvoorziening

Het domein Werk in Opdracht (WIO) binnen Den Haag Werkt beschikt over een goede infrastructuur om beschutte werkplekken te bieden aan inwoners die dat nodig hebben: mensen met een Wsw-indicatie of mensen met een indicatie beschut werk onder de Participatiewet. Wie een beschutte werkplek nodig heeft en daar volgens het UWV voor in aanmerking komt, kan in Den Haag rekenen op een werkplek bij Den Haag Werkt met een dienstverband bij de gemeente.

Eind december 2020 waren 1.484 Wsw-werknemers werkzaam bij de gemeente via Den Haag Werkt: 1.330,13 fte. Daarnaast zijn op 31 december 2020 61 Wsw-medewerkers (53,88 fte) begeleid aan het werk gegaan bij reguliere werkgevers. Werkgevers ontvangen in dit geval subsidie voor de begeleiding. In 2020 is 96,32 fte aan Wsw-werknemers uitgestroomd. De groep mensen die binnen de gemeente Den Haag met een Wsw-indicatie werkt, wordt kleiner. Dat komt omdat mensen die nieuw instromen op een beschutte werkplek vallen onder de Participatiewet. Reeds werkende Wsw-werknemers behouden wel hun rechten.

Op 31 december 2020 werkten 285 mensen met een indicatie voor beschut werk bij de gemeente. Den Haag had de wettelijke verplichting om in 2020 het equivalent van 209 beschutte werkplekken van 31 uur te realiseren. De gemeente voldoet dus ruimschoots aan deze wettelijke verplichting.

De rijksbijdrage voor de financiering van de Wsw daalt jaarlijks vanwege een efficiencykorting en de verwachte uitstroom. De daadwerkelijke uitstroom kan daarvan afwijken. In het coalitieakkoord is voor de collegeperiode tot en met 2022 geld vrijgemaakt om het structurele tekort op de sociale werkvoorziening te dekken. In 2020 is hiervoor € 1,7 mln. beschikbaar gesteld om het verschil op te vangen tussen de rijksbijdrage en de kosten voor de sociale werkvoorziening.

Corona heeft ook voor het beschut werk gevolgen (gehad). De werkzaamheden die de medewerkers uitvoeren kwamen vanwege de maatregelen in het voorjaar 2020 deels stil te liggen. Dit gold met name voor de werkzaamheden op de locatie van de Kerketuineweg. Het afgelopen jaar is er hard gewerkt om alle werkplekken aan te passen aan de RIVM-richtlijnen. Hierdoor zijn we erin geslaagd de werkzaamheden op gemeentelijke opdrachten grotendeels uit te voeren. Uiteraard conform de RIVM-richtlijnen. Ook de werkzaamheden op de Kerketuineweg zijn weer opgestart naar 80%. Het kabinet heeft gemeenten voor de periode 1 maart tot 31 december 2020 in totaal € 140 mln. verstrekt voor het opvangen van de exploitatietekorten van de sociale werkbedrijven als gevolg van de coronamaatregelen. Den Haag ontvangt hiervan € 1.98 mln. over de periode 1 maart tot 1 juni 2020 en € 1.1 mln. over de periode juli tot en met december 2020. Ondanks deze bijdrage van het Rijk kon de productie niet opgeschaald worden naar 100%.

Banenafspraak: de cijfers
De gemeente Den Haag helpt zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk. We helpen werkgevers deze werkplekken vorm te geven zodat ze goed matchen met de doelgroep. Ook worden de kandidaten én werkgevers na de plaatsing door de gemeente begeleid. Dit jaar zijn 364 mensen met een arbeidsbeperking aan een baan geholpen, van wie 102 in het kader van de STiP-regeling. Ook zijn dit jaar 43 mensen van STiP-baan gewisseld. Eind 2020 is voor 1290 personen (doelgroep banenafspraak) loonkostensubsidie verstrekt. Er zaten nog 377 personen in een STiP-traject. Er zijn tot en met dit jaar 392 STiP-medewerkers doorgestroomd naar regulier werk, van wie 150 in 2020. De cijfers laten zien dat de doelgroep van de banenafspraak door de coronacrisis onevenredig hard wordt getroffen. De coronacrisis heeft tot nu toe met name invloed gehad op het vinden van nieuwe plaatsingen bij een werkgever.

In 2020 is landelijk voor het eerst het aantal werkzame personen in de banenafspraak gedaald met 496 banen, waarvan 108 in de regio Haaglanden. Den Haag en daardoor ook de arbeidsmarktregio Haaglanden behoort desondanks nog steeds tot een van de koplopers in Nederland met het grootst aantal banen voor de arbeidsbeperkte doelgroep. In de arbeidsmarktregio Haaglanden zijn in het tweede kwartaal van 2020 4.330 banen gerealiseerd (bron: UWV). De totale cijfers over 2020 worden door het UWV in april 2021 bekend gemaakt (op arbeidsmarkregio niveau).

Goede voorbeeld geven als inclusief werkgever
Als sociaal werkgever draagt de gemeente Den Haag zelf ook bij aan het realiseren van de banenafspraak. De gemeente Den Haag had op 16 december 2020 een formatie van 8.193 fte, waarvan 213 fte meetelt voor de banenafspraak. Dat is 2,6 %. De gemeente Den Haag voldoet daarmee aan de landelijke doelstelling van 2020 voor overheidswerkgevers van 2,35%.

B2 Cluster Inkomen

Ontwikkelingen bijstand

Ontwikkeling aantal bijstandsuitkeringen

Aantal en kosten uitkeringslasten Gebundelde Uitkering Participatiewet (BUIG) 2020.

Het geheel wordt toegelicht in de verschillenverklaring, waarbij ook de loonkostensubsidies en apparaatslasten worden toegelicht.

Ontwikkelingen bijstand
In 2020 kwam een einde aan de daling van het bijstandsvolume die in 2017 is ingezet. Voorjaar 2020 werd rekening gehouden met een aanzienlijke stijging vanwege de coronacrisis. Gedurende 2020 bleek dat de effecten van de coronacrisis moeilijk te voorspellen zijn. Uiteindelijk is het bijstandsvolume in 2020 met 2,5% toegenomen naar 24.751 uitkeringen op 31 december 2020.

Effect van de Coronacrisis is dat relatief veel jongeren, die afhankelijk zijn van de flexibele arbeidsmarkt, de bijstand zijn ingestroomd. In 2020 is het aantal jongeren tot 27 jaar in de bijstand met 9,75% gestegen naar 1.874. In 2020 zijn 10.016 bijstandsaanvragen afgehandeld, waarvan er 5.793 zijn toegekend. Het afwijzingspercentage bedroeg 42,2%. Het afwijzingspercentage schommelt jaarlijks rond de 40% en 2020 wijkt daarmee niet echt af van andere jaren. Het aantal bijstandsaanvragen is ten opzichte van 2019 met 23,8% gestegen. In 2020 zijn 5.499 bijstandsuitkeringen beëindigd.  

De BUIG-baten zijn € 12,9 mln. hoger uitgevallen dan begroot. Dat komt omdat het Rijk aanpassingen heeft gedaan in het macrobudget waarbij rekening is gehouden met een forse extra instroom door corona. Per saldo is een positief begrotingsresultaat van € 18,8 mln. behaald t.o.v. de begroting.
Vanwege het tekort over 2019 is er in 2020 weer een vangnetuitkering aangevraagd. Op 16 oktober 2020 is de vangnetuitkering van circa € 0,9 mln. toegekend door het Rijk.

Juridische procedure
De gemeente Den Haag ondervindt nog steeds nadelige effecten van de systematiek en de rekenregels van de verdeling van de BUIG-middelen door het Rijk. Op 1 juli 2019 heeft de CRvB een uitspraak gedaan in het voordeel van de gemeente. Echter de wijze waarop de staatssecretaris SZW met een nieuw besluit invulling gaf aan deze uitspraak leidde niet tot een financiële compensatie. Daarom is in 2020 bij de CRvB een beroep ingesteld tegen dit besluit van de staatssecretaris. De zitting hierover is in 2021 gepland. Als gevolg en in afwachting van deze procedure bij de CRvB wordt tegen ieder verdeel- en vangnetbesluit van het Rijk bezwaar ingediend. Voor zover deze bezwaren ongegrond zijn verklaard wordt bij de rechtbank in beroep gegaan.
In verband met de juridische procedure wordt over 2020 ook een vangnetaanvraag gedaan.

Tozo
Vanaf maart 2020 verleent de gemeente op grond van de rijksregeling Tozo financiële ondersteuning aan zelfstandig ondernemers. Tozo staat voor: tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers. De regeling is bedoeld om ondernemers door de coronaperiode te helpen. Deze regeling was aanvankelijk bedoeld voor een duur van 3 maanden, maar is in 2020 tweemaal verlengd. In elk geval loopt de Tozo-regeling nog door tot 1 juli 2021. Tozo voorziet in een aanvullende uitkering tot bijstandsniveau voor levensonderhoud en een lening voor bedrijfskapitaal (bedrijfskrediet) tot maximaal 10.157 euro.

Tabel aantallen en bedragen Tozo levensonderhoud en bedrijfskrediet.

De kosten voor Tozo worden na verantwoording volledig door het Rijk vergoed. Voor de uitvoeringskosten wordt de gemeente voor een vast bedrag per beschikking gecompenseerd.
In 2020 zijn bijna 34.000 aanvragen afgehandeld Dit was een zeer omvangrijke taak, die onder grote tijdsdruk en met aanvankelijk nog onduidelijke regelgeving is gerealiseerd. Vanaf maart 2020 is een tijdelijke werkorganisatie ingesteld ten behoeve van de verstrekking, beheer en terugvordering. Hiervoor zijn tijdelijke medewerkers aangetrokken en is capaciteit vrijgemaakt door verschuiving van inzet van medewerkers. Daarnaast zijn eind 2020 voorbereidingen getroffen voor de begeleiding van ondernemers bij de heroriëntatie op de arbeidsmarkt.

B 3a Cluster Minimabeleid

Armoedebeleid
Armoede is meer dan gebrek aan geld. Het is ook een gebrek aan perspectief en mogelijkheden. Armoede maakt dat mensen zich buitengesloten kunnen voelen en stress ervaren. Het aanpakken van armoede is dan ook niet alleen op te lossen door het aanvullen van tekorten, maar ook door bij te dragen aan het welzijn. Het minimabeleid biedt aan Hagenaars met een laag inkomen voorzieningen om mee te kunnen doen in de samenleving. Uit de meest recente armoedemonitor 2020 van het Urban Data Center blijkt dat 81% van de doelgroep gebruik maakt van minimaal 1 minimaregeling (RIS307290 bijlage 4). Dit bereik is lager dan voorgaande jaren vanwege een wijziging van de onderzoeksmethodiek. Hierdoor is er een grotere groep minima in beeld gekomen die (nog) geen gebruik maakt van voorzieningen. Totale omvang van de groep minima: 54 duizend personen in 44,9 duizend huishoudens. Het bereik van de Ooievaarspas is van alle minimaregelingen het hoogst met 73%.

Corona heeft dit jaar een grote impact gehad op het armoedebeleid. Voorzieningen gericht op maatschappelijke participatie - zoals de Ooievaarspas en het gratis openbaar vervoer voor ouderen – zijn beduidend minder gebruikt. Dit geeft een voordeel op het gemeentelijk minimabeleid. Daarentegen is er vaker beroep gedaan op noodvoorzieningen zoals de Voedselbank of het noodfonds van STEK. Deze hebben extra ondersteuning gekregen.

De extra middelen vanuit het collegeakkoord (€ 2,0 mln.) zijn in eerste instantie achter de hand gehouden voor coronacalamiteiten. Halverwege het jaar, op het moment dat er meer duidelijkheid kwam over de consequenties van corona, is besloten € 1,0 mln. te herfaseren naar 2021. De resterende extra middelen zijn ingezet voor schuldhulpverlening (0,2 mln.) en ICT (0,4 mln.).

Mondkapjes
Eind 2020 hebben alle minima herbruikbare mondkapjes gekregen. Via een brief aan ruim 50.000 huishoudens zijn minima met een Ooievaarspas geïnformeerd dat ze via Bureau Ooievaarspas 3 mondkapjes per persoon konden aanvragen. Ook minima zonder Ooievaarspas konden een aanvraag indienen. De aanvragen zijn onder meer via de Helpdesk Geldzaken binnen gekomen. In 2020 zijn 38.000 mondkapjes verstrekt aan 12.670 personen uit 8.500 huishoudens. Begin 2021 loopt deze actie nog door.

Ooievaarspas
Ook voor inwoners met een Ooievaarspas was 2020 een bijzonder jaar. Veel van de activiteiten konden door de beperkende maatregelen niet doorgaan. Op het gebied van sport, cultuur en reactie is samen met de partners van de Ooievaarspas gekeken op welke manier ook minima in deze tijden geactiveerd kunnen worden om deel te nemen aan activiteiten. Een van de voorbeelden is de afspraak met musea dat pashouders gratis naar het museum kunnen in plaats van een eigen bijdrage van 50% te betalen.

De contributies voor sport- en cultuurverenigingen zijn het hele jaar doorbetaald, ook als fysiek scannen niet mogelijk was. Met partners zijn afspraken gemaakt dat pasnummers handmatig ingevoerd konden worden. Daarnaast is een nieuwe website gelanceerd om de zichtbaarheid van de activiteiten te vergroten. Samen met de partners van de Ooievaarspas is een eerste stap gezet om de mogelijkheden van de Ooievaarspas beter onder de aandacht te brengen. Zo wil de gemeente nog meer Haagse minima stimuleren om deel te nemen aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en recreatie.

Speciaal voor kinderen uit minimagezinnen
Het college bestrijdt de gevolgen van armoede onder kinderen zodat ze volop mee kunnen doen in de stad. Met de Ooievaarspas kunnen kinderen deelnemen aan zwemlessen en een sport of culturele activiteit kiezen. In samenwerking met Leergeld wordt de schoolspullenpas en de winterkledingpas verstrekt. Daarnaast kunnen leerlingen en hun ouders bij Stichting Leergeld terecht voor allerlei vormen van onderwijsondersteuning, zoals een fiets, laptop en programma’s als Squla. Ook kan gratis openbaar vervoer worden aangevraagd voor jongeren tijdens de schoolvakanties en in de weekenden. In 2020 is een groot beroep gedaan op Stichting Leergeld als het gaat om het verstrekken van laptops. Dit is veroorzaakt door het volgen van thuisonderwijs in de eerste helft van het jaar. Waar het in 2019 nog ging om bijna 2.000 PC’s, ging het in 2020 om ruim 4.500 devices. Zie voor de bekostiging het programma onderwijs.

Voedselbank
Door nieuwbouwplannen moest in 2020 worden gezocht naar een nieuwe locatie voor het distributiecentrum voor de Voedselbank. Via dit distributiecentrum worden 14 lokale Voedselbanken voorzien van voedselproducten, waaronder de Voedselbank Haaglanden. Een nieuw bedrijfspand is gevonden en wordt begin 2021 in gebruik genomen. Tegelijkertijd zorgden de beperkende maatregelen rond corona ervoor dat de Voedselbank Haaglanden tijdelijk gesloten moest worden. Om inwoners die afhankelijk zijn van voedselhulp te ondersteunen, zijn in Den Haag ruim 5.000 supermarktbonnen verstrekt. In korte tijd is gezorgd dat de Voedselbank weer regulier kon opereren.

Bijzondere bijstand bewindvoering
Over 2020 ontvingen gemiddeld 3.500 mensen periodieke bijzondere bijstand voor bewindvoering. Dit zijn mensen die langdurig niet in staat zijn om zonder hulp hun financiën te beheren. Ze kunnen beschermingsbewind aanvragen. De rechter bepaalt of dit nodig is. Als dat het geval is en mensen deze kosten niet kunnen opbrengen, dan krijgen zij hiervoor bijzondere bijstand.

Individuele Inkomenstoeslag
Mensen met een langdurig laag inkomen (36 maanden of meer) ontvangen jaarlijks de Individuele inkomenstoeslag (IIT). Deze toeslag is bedoeld voor grotere vervangingsuitgave als een koelkast of wasmachine. De uitgaven in 2020 (€ 8,9 mln. aan 20.545 mensen) zijn licht afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor (€ 9,3 mln. aan 21.335 mensen).

Huisraad
Bij de individuele bijzondere bijstand voor woninginrichting (leenbijstand) zijn de normverstrekkingen dit jaar geactualiseerd. Het zijn richtbedragen waar we vanaf kunnen afwijken, afhankelijk van de individuele omstandigheden. Vanaf medio 2019 tot april 2020 is een kleinschalige pilot Huisraad uitgevoerd om meer maatwerk te kunnen leveren. De pilot is in het laatste kwartaal van 2020 geëvalueerd. Aanbevelingen zijn verwerkt in de nieuwe functiebeschrijving voor consulent bijzondere bijstand. Bij een aanvraag is er nu intensiever contact met de aanvrager zodat er beter wordt aangesloten bij de feitelijke behoeften en situatie van de aanvrager.

Maatwerkbudget
Met een maatwerkbudget kunnen we regelluw en snel maatwerk leveren op het moment dat een probleem zich voordoet. De verantwoording gebeurt niet met goedkeuring op vast beleid vooraf, maar achteraf op basis van casuïstiek. Een maatwerkbudget is niet bedoeld om de andere vormen van ondersteuning zoals de bijzondere bijstand te vervangen (RIS298637). In het tweede kwartaal van 2019 is er een tussenrapportage gemaakt over de pilot maatwerkbudget. Deze tussenrapportage diende als werkdocument om de pilot door te ontwikkelen. In 2020 is de pilot maatwerkbudget uitgebreid naar alle teams Sociaal Casemanagement, het team Tijdelijk Extra Ondersteuning, het team Bureau Nazorg, en het team Jongeren Perspectief Fonds. Het maatwerkbudget wordt doorontwikkeld tot vast onderdeel van het palet van armoedevoorzieningen en wordt begin 2021 geëvalueerd.  

Collectieve zorgverzekering
In 2020 zijn er rond de 55.000 Haagse minima verzekerd bij VGZ en Menzis. Naast een uitgebreid pakket aan vergoedingen is het eigen risico en de eigen bijdrage meeverzekerd. Dit voorkomt dat mensen voor onverwachte hoge zorgkosten komen te staan. Bij de aanbesteding is in het bijzonder aandacht besteed aan de behoeften van dak- en thuislozen. Vanwege verschillende tegemoetkomingen in de premie is het belangrijk om goed te onderzoeken of men nog de juiste premie betaalt. In de loop van het jaar kan een verzekerde immers meer gaan verdienen dan bij aanvang. Er vindt jaarlijks een rechtmatigheidstoets plaats.

In 2020 is de Haagse zorgverzekering aanbesteed. Vanaf 2021 vindt een overgang plaats van 2 aanbieders naar 1 aanbieder. Hierbij worden 2 pakketten aangeboden in plaats van 1 pakket. Er is in 2020 veel aandacht geweest voor het laten overstappen van de verzekerden naar 1 aanbieder. Naast de inzet van extra communicatiemiddelen is er ondanks corona zowel online als offline de mogelijkheid geboden om een afspraak te maken. Daarnaast zijn mensen proactief benaderd om ondersteuning te bieden bij de overstap als er sprake was van een betalingsachterstand.

Bijzondere hulpverlening noodopvang
De gemeente verzorgt de noodopvang voor Haagse gezinnen met kinderen die op straat komen te staan, bijvoorbeeld als gevolg van een huisuitzetting bij huurschuld, huiselijk geweld of door echtscheidingsproblematiek. Door de gewijzigde regionale afspraken van urgente toewijzing aan woningzoekenden en de uitbraak van corona vonden er in 2020 weinig tot geen huisuitzettingenplaats. De vrijgekomen ruimte binnen de noodopvang is gebruikt voor het creëren van extra woonruimte voor dakloze jongeren. Daarnaast is extra woonruimte beschikbaar gesteld voor gezinnen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning.

Kinderopvang
Den Haag kent een zogenoemde 4%-regeling die is bedoeld voor de bijstandsgerechtigde ouder die deelneemt aan een traject naar werk en daardoor kinderopvang nodig heeft. De ouder ontvangt van de belastingdienst een inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De Wet kinderopvang maakt daarop aanvullende gemeentelijke tegemoetkoming mogelijk die in Den Haag, net als in de andere 4 grote steden, is vastgesteld op 4% van de totale kinderopvangfactuur. Doel van de 4%-regeling is het zoveel mogelijk verlagen van de drempel om mee te doen aan een re-integratietraject. In 2020 hebben ruim 136 mensen gebruik gemaakt van deze regeling. In verband met de sluiting van de kinderopvang vanwege corona is er in 2020 een compensatie vanuit het Rijk ontvangen voor de compensatie van de eigen bijdrage.

Tegemoetkoming kosten kinderopvang i.v.m. sociaal medische indicatie
In 2020 hebben ruim 1.500 mensen gebruik gemaakt van de regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang op grond van een sociaal-medische indicatie. Deze regeling is bedoeld voor ouders die als gevolg van een sociaal-medische situatie geen of beperkt recht hebben op kinderopvangtoeslag, omdat zij niet behoren tot de gedefinieerde doelgroepen. De oorzaak van de sociaal-medische omstandigheden kan zowel in het kind als in de ouder(s) gelegen zijn. Voor ouders die vanwege sociaal-medische redenen tijdelijk niet in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen en om te voorkomen dat het een gezonde en evenwichtige ontwikkeling van het kind in de weg staat, verleent de gemeente een tijdelijke tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang. Voorwaarde is dat de ouder deelneemt aan een medisch traject wegens ernstige lichamelijke, psychische of sociale beperkingen, waardoor opvang van het kind of de kinderen noodzakelijk is en/of wanneer kinderopvang in het belang is van een goede en gezonde ontwikkeling van het kind of kinderen als gevolg van de thuissituatie.  In verband met de sluiting van de kinderopvang vanwege Corona is er in 2020 een compensatie vanuit het Rijk ontvangen voor de compensatie van de eigen bijdrage.

Cluster 3b Schuldenbeleid

Schuldhulp
In 2020 is het beleidsplan Schuldhulpverlening 2020-2024 in de gemeenteraad vastgesteld. In dit beleidsplan staan de beoogde resultaten en maatregelen om de kwaliteit te borgen van de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening wordt uitgevoerd. In dit plan worden 4 beloften gedaan over de Haagse schuldhulpverlening: voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen, balans in de financiële huishouding creëren, perspectief bieden en innovaties realiseren.

Door corona zijn er minder trajecten gestart dan in 2019. Gesprekken op locatie konden minder/niet plaatsvinden. Bovendien waren cliënten vaak huiverig om trajecten te starten waarbij persoonlijk contact nodig was.

Helpdesk Geldzaken
Den Haag kiest voor een optimale toegang en maatwerk bij de preventie van schulden. De Helpdesk Geldzaken is een laagdrempelig loket voor Hagenaars met vragen over hun financiën. Met de helpdesk zijn de consulenten geldzaken op inmiddels 38 verschillende locaties aanwezig in de stadsdelen Laak, Centrum, Escamp, Loosduinen en sinds dit jaar ook in Scheveningen en Segbroek. Dit zijn geen eigen locaties: de helpdesk woont in bij maatschappelijke partners zoals gezondheidscentra, buurthuizen en servicepunten. Dit biedt de kans om nauw met deze partijen samen te werken in het vinden en ondersteunen van mensen, door hen individuele hulp te bieden maar ook door het organiseren van voorlichting en training aan klanten en professionals. Bij de Helpdesk Geldzaken vonden dit jaar 4.931 gesprekken plaats. Ondanks de coronacrisis is er geprobeerd om de helpdesk zoveel mogelijk open te houden. De dienstverlening was in principe telefonisch en digitaal, met fysieke gesprekken als dat niet anders kon. Op deze manier is uiteindelijk toch 95% van de dienstverlening ten opzichte van vorig jaar gerealiseerd. Door de adviezen en besparingen neemt het besteedbaar inkomen gemiddeld met € 1.561 per jaar toe.

Cursussen
De gemeente bood in 2020 verschillende gratis administratie- en budgetteringscursussen voor Haagse bewoners om schulden te voorkomen. Ook waren er trainingen voor professionals en vrijwilligers. In 2020 volgden 2.492 mensen een cursus of training. Hiervan werd twee derde gevolgd door Hagenaars en een derde door professionals of vrijwilligers. Denk aan organisaties zoals Humanitas, Rode Kruis en Anton Constance maar ook een Wmo-wijkteam of Centrum voor Jeugd en Gezin. Door de coronacrisis zijn de cursussen online aangeboden.

Andere ondersteuning
Niet iedereen kan leren zelf de administratie te ordenen en de financiën bij te houden, bijvoorbeeld door laaggeletterdheid of een licht verstandelijke beperking. Die Hagenaars krijgen ondersteuning bij het doorbetalen van vaste lasten (7.370 inwoners), budgetbeheer (2.200 inwoners), budgetondersteuning (229 inwoners) of beschermingsbewind (130 inwoners met gemeentelijk beschermingsbewind). Deze dienstverlening wordt zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig ingezet.

Klantreis
In 2020 is doorgegaan met de nieuwe werkwijze binnen de schuldhulpverlening: de klantreis. Het draait hierbij om een persoonlijke benadering en begrijpelijke communicatie. De klant heeft 1 vast aanspreekpunt: de klantbegeleider. Direct contact is mogelijk op een manier die de klant prettig vindt. Minder zelfredzame bewoners ondersteunen en begeleiden wij tijdens en na het schuldhulptraject. Informatie wordt gedoseerd en in begrijpelijke taal gegeven. Zo bieden wij als gemeente meer ondersteuning en vermindert de kans op uitval met ongeveer de helft. De klantbegeleider is na de klantreis ook nog beschikbaar.

2020 was een overgangsjaar. Er is gestart met 20 klantbegeleiders die de nieuwe werkwijze aanbieden. Er is hard gewerkt om nieuwe begeleiders aan te trekken en op te leiden zodat er per 2021 45 opgeleide klantbegeleiders zijn. Dan krijgt iedereen die zich meldt voor schuldhulp een klantreistraject aangeboden. Door de coronamaatregelen zijn er minder klantreistrajecten gestart dan verwacht: zo’n 1.500 van de geplande 2.000 trajecten.

Schuldenlab070
In het Schuldenlab070 werken 29 publieke en private partners en de gemeente Den Haag samen om innovatieve oplossingen voor schulden en armoede te ontwikkelen. Inmiddels is het Schuldenlab070 een begrip en zijn er mooie resultaten geboekt die voordeel opleveren voor zowel inwoners als de betrokken partners. Voordelen zijn: minder incassokosten, lagere zorgkosten, minder beroep op de bijstand, weer voluit meedraaien in de samenleving.

Sociaal hospitaal
In de pilot Sociaal hospitaal hebben zorgverzekeraar CZ, de gemeente Den Haag en het Instituut voor Publieke Waarden in 2020 totaal 157 Haagse huishoudens geholpen met maatwerk. Met deze doorbraakmethode wordt bij kwetsbare gezinnen een doorbraak gerealiseerd die het meest dominante probleem oplost. Denk aan een te laag inkomen, hoge schulden of een huisvestingsprobleem. Door het creëren van bestaanszekerheid krijgen deze gezinnen de regie over hun leven terug. Het positieve saldo van de gevalideerde directe en reële maatschappelijke kosten en baten van deze 157 huishoudens bedraagt totaal € 3.081.580. Dit zijn baten die op langere termijn in verschillende domeinen kunnen vallen.

Collectief schuldregelen
Met collectief schuldregelen zijn er minder contacten tussen schuldeisers en de gemeente. Dat gebeurt door de individuele afhandeling van schulddossiers te vervangen door een collectieve afhandeling. Er zijn afspraken gemaakt met 30 schuldeisers, zoals de gemeentelijke belastingdienst, HTM, Dunea, Staedion, de Belastingdienst, Ziggo, ING en CJIB. De doorlooptijd in dossiers wordt hierbij drastisch teruggebracht: van 120 naar 40 dagen. Via SchuldenlabNL is deze aanpak in 2020 uitgebreid tot een landelijke aanpak, die nu ook door de branchevereniging schuldhulpverlening is overgenomen.

Vroegtijdig aanpakken
Samen met partners probeert de gemeente schulden eerder te signaleren en op te pakken om erger te voorkomen. Dankzij samenwerking met het CAK en onze collectieve zorgverzekeraars Menzis en VGZ zijn 493 mensen uit de bronheffing gehaald of kregen een hulpaanbod. Via de woningcorporaties kwamen 1.476 meldingen binnen. Hiervan had 46 % betrekking op een dreigende huisuitzetting (= curatief) en 54% betrof een vroege melding van huurachterstand (= preventief). Via hulpverleningsinstellingen zoals de Kessler Stichting, het Leger des Heils en de stichting Limor kwamen nog eens 29 meldingen binnen. In totaal zijn er in geheel 2020 slechts 24 huisuitzettingen geweest. In 2019 ging het nog om 88 huisuitzettingen.

Geldzaken070
Met Geldzaken070 formeren we als eerste gemeente in Nederland een brede coalitie van organisaties die armoede en schulden in een vroeg stadium signaleren en begeleiden. Signalerende partijen (zoals vaste lasten leveranciers, hulpverlenende instanties en zorgverzekeraars) kunnen mensen met geldzorgen (met toestemming) aanmelden bij Geldzaken070. Vervolgens vindt er een intake plaats en wordt iemand naar de juiste begeleiding verwezen. Voor de juiste begeleiding werkt Geldzaken070 samen met alle Haagse vrijwilligersorganisaties, een aantal welzijnsinstellingen en de afdeling financiële hulpverlening van de gemeente. Dit alles doen we zodat geldzaken geen geldzorgen hoeven te worden. In 2020 is de toeleiding door een aantal nieuwe partners zoals UWV Werkbedrijf en SVB geïntensiveerd.

Gemeentelijke kredietbank
De Gemeentelijke Kredietbank (GKB) helpt inwoners die elders geen krediet kunnen krijgen vanwege hun leeftijd, inkomen of een beschadigd kredietverleden. Zij kunnen een sociaal krediet krijgen voor noodzakelijke vervangingsuitgaven of voor het inlossen van betalingsachterstanden, waardoor het opbouwen van problematische schulden kan worden afgewend. Dit gebeurde in 475 gevallen. Daarnaast werden 161 doorlopende kredieten en 161 sociale leningen aan statushouder in verband met inrichtingskosten verstrekt. De dienstverlening vanuit de GKB is ondanks de maatregelen rondom corona grotendeels doorgegaan. Desondanks is een daling te zien in het aantal aanvragen van gemiddeld 173 aanvragen per maand in 2020 ten opzichte van gemiddeld 210 aanvragen per maand in 2019. Naast bovengenoemde kredieten zijn er in 2020 554 saneringskredieten verstrekt.

 Ook kunnen mensen terecht bij de GKB met vragen rondom financiering en kredieten. Medewerkers voerden in totaal 783 krediet- en adviesgesprekken die niet hebben geleid tot een aanvraag. Vanwege de Coronamaatregelen gebeurde dat vaker dan voorheen digitaal of telefonisch.

Verder biedt de GKB adviesgesprekken aan voor eigen woningbezitters die betalingsproblemen hebben met hun hypotheek of daarvoor vrezen. Hiervan maakten 247 inwoners gebruik. Dit kan leiden tot bemiddeling naar de eigen bank voor aanpassing van de hypotheek, of het oversluiten van de lopende hypotheek (een verstrekking). In 139 gevallen heeft een aanvraag uiteindelijk geleid tot een verstrekking.  Aan iedere aanvraag gaat een adviesgesprek vooraf.

De Gemeentelijke Kredietbank heeft 129 mensen doorverwezen naar curatieve schuldhulp. Verder is in 2020 de dienstverlening van de Helpdesk Geldzaken uitgebreid naar 3 dagen per week. Deze helpdesk zit bij de kredietbank. Een doorverwijzing naar bredere financiële dienstverlening is daarmee eenvoudig te realiseren.

Pandhuis
Een belening van sieraden bij het gemeentelijk pandhuis biedt de gemeente een oplossing wanneer burgers beperkte financiële ruimte hebben. Als sprake blijkt van ernstige schuldenproblematiek, dan vindt doorverwijzing plaats. Het aantal nieuwe pandbeleningen bedroeg 23.573 stuks, 61.803 beleningen werden dit jaar verlengd en 27.388 beleningen werden gelost.

Sociaal juridische dienstverlening
In 2020 maakten 11.000 mensen gebruik van de sociaaljuridische dienstverlening. De sociaal gemeenteraadslieden werken vanuit de meeste stadsdeelkantoren en hebben 8.234 hulpvragen beantwoord van 6.074 verschillende klanten.
De meest gestelde vragen gingen over: financieel juridische zaken zoals beslaglegging en belastingen, vragen over sociale zekerheid en huisvestingszaken zoals huurtoeslag. Naast het spreekuur en het doen van signaleringen lag de focus van de sociaal gemeenteraadslieden op het verder verbeteren van interne en externe samenwerking (Juridisch Loket en Servicepunten XL) en het versterken van de inhoudelijke kwaliteit. De sociaal gemeenteraadslieden waren in 2020 het eerste aanspreekpunt voor inwoners die slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire.

Verbonden partijen
Er zijn 2 partijen binnen dit programma Werk en inkomen waarin de gemeente Den Haag een bestuurlijk en financieel belang heeft:  Wigo4it en de Stichting Werkbij.

Wigo4it
Wigo4it is de ICT-coöperatie die de 4 grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, G4) ondersteunt om uitkeringen aan te vragen en te verstrekken, inwoners naar werk te begeleiden en zorg te verstrekken. De in 2019 ingezette herbezinning op de samenwerking tussen de G4 steden en Wigo4it heeft ertoe geleid dat ten aanzien van Zorg en Werk de samenwerking tot een einde zal gaan komen. Den Haag heeft om financiële redenen al eerder kenbaar gemaakt af te stappen van Socrates (zorg) en een systeem uit de markt aan te schaffen. In 2020 zijn ook de voorbereidingen gestart voor een vervangingstraject binnen het domein Werk.
De samenwerking op het terrein van Inkomensverstrekking zal worden voortgezet door de G4.
Sinds de kamerbrief van 17 maart 2020 stond de agenda van Wigo4it voor een belangrijk deel in het teken van de ondersteuning van de G4 bij de uitvoering van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo). Naast het inregelen van de ‘aanvraag Tozo-uitkering’ in de systemen, heeft Wigo4it ervoor gezorgd dat de systemen door de enorme toename van aanvragen beschikbaar bleven binnen de G4. Zie ook RIS304465.

Stichting Werkbij
De stichting Werkbij is al op 1 januari 2019 ontbonden (RIS301388). De laatste jaarrekening van de stichting over de periode 2018 tot en met juni 2019 (het verlengde boekjaar) is in 2020 door de accountant goedgekeurd en door het college geaccordeerd. De stichting staat sinds augustus 2020 niet meer in het register van de Kamer van Koophandel. Het overschot van ruim 6 ton gaat naar het programma Werk en inkomen van de gemeente. Dit is in het stichtingsstatuut vastgelegd.