Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Toelichting op de samenstelling van de lasten in 2020
Het programma Werk en inkomen omvat € 757,9 mln. Binnen het programma wordt 74% besteed aan bijstandsverleningen en inkomensvoorzieningen (€ 559,8 mln.). De overige activiteiten bestaan uit de re-integratie en participatie activiteiten inclusief sociale werkvoorziening (€ 118,9 mln.) en het gemeentelijk minima-en schuldenbeleid (€ 78,1 mln.).

Toelichting op de samenstelling van de dekking in 2019
De activiteiten worden hoofdzakelijk gedekt uit de rijksbijdrage voor de bijstandsverleningen € 515,5 mln. (68%) en een bijdrage uit de algemene middelen € 201,7 mln. (27%).

 
1. Toelichting op het financiële resultaat van programma Werk en Inkomen

Het programma Werk en inkomen sluit af met een resultaat van € 29,8 mln. voordelig ten opzichte van de begroting. De belangrijkste resultaten hiervoor zijn:

Het voordeel op het cluster Inkomen (€ 18,9 mln.) is voornamelijk veroorzaakt door een lagere groei van het aantal uitkeringen (€ 9,9 mln.), een hoger BUIG-budget (€ 12,9 mln.) van het Rijk en een nadeel van € 3,1 mln. op diverse overige baten.

• € 18,9 mln. voordelig cluster 2 inkomen.

•  Kleinere toename van het aantal mensen in de bijstand dan verwacht en begroot (€ 9,9 mln. voordelig). Hiervan is € 8,7 mln. te wijten aan de kleinere toename dan verwacht in verband met corona,€ 1,2 mln. is een prijsverschil (gemiddelde uitkering valt lager uit dan verwacht)
•  Ruimere ophoging van het BUIG-budget door het Rijk dan begroot (€ 12,9 mln. voordelig) waarvan € 10,5 mln. vanwege corona
•  Nadeel op diverse overige baten (€ 3,1 mln.).

• € 6,5 mln. voordelig cluster 1a werkgelegenheidsprojecten. De voornaamste redenen hiervoor zijn:
  • Tijdelijk stilleggen werkfit- en ontwikkeltrajecten vanwege corona. (€ 4,4 mln. voordelig).
  • Voordeel aanpassing btw-compensatie op activiteit werkgelegenheidsprojecten. Deze is na een rechtszaak aangepast van 75% naar 100% compensabel (€ 2,1 mln. voordelig).

• € 1,77 mln. voordelig cluster 1.b sociale werkvoorziening, bestaande uit:
  • Bijdrage Rijk voor exploitatietekorten sociale werkbedrijven wegens corona (€ 3,1 mln. voordeel op lasten).
  • Lagere omzet als gevolg van corona (€ 2,0 mln. nadeel op baten).
  • Overige voor- en nadelen optellende naar € 0,6 mln. voordelig.

• € 1,2 mln. voordelig cluster 3.a minimabeleid. Door sterke vermindering in het gebruik van de Ooievaarspas door corona treedt hier een voordeel op (€ 1,0 mln. voordelig).

2. Neutrale ontwikkelingen
Inkomen
De Tozo-regeling heeft tot € 138,5 mln. extra lasten geleid, die volledig door het Rijk worden vergoed.

3. Toelichting op majeure afwijkingen ten opzichte van de uitkomst van vorig jaar

Het resultaat van de activiteit Werk is € 1,9 mln. (V) gunstiger uitgevallen dan in 2019. De belangrijkste redenen hiervan zijn:

• Lagere realisatie vanuit de werkfit en werkontwikkeltrajecten door het tijdelijk stil leggen van de dienstverlening i.v.m. de coronamaatregelen.
• Verdere afloop van de STiP 1.0 middelen en een lagere onttrekking van de STiP reserve in 2020.

Het resultaat van de activiteit sociale werkvoorziening is € 2,9 mln. (V) gunstiger uitgevallen dan in 2019.
Hier liggen de volgende majeure redenen aan ten grondslag:

• Een bijdrage van het Rijk in 2020 voor de exploitatietekorten sociale werkvoorzieningen in de effecten van corona € 3,1 mln. (V).
• De in 2020 ontvangen compensatie met terugwerkende kracht voor betaalde transitiekosten 2015-2020 die € 1,3 mln.(V) hoger is uitgevallen dan begroot. Ook het feit dat met ingang van 2020 de betaalde transitiekostenvergoeding door het UWV wordt gecompenseerd. Hierdoor liggen de lasten in 2020 € 1,1 mln. lager (V).
• De omzetderving in 2020 door het tijdelijk stilleggen van de productie door corona en het gefaseerd weer opstarten € 2 mln. (N) en noodzakelijke aanpassingen op o.a. RIVM-maatregelen € 0,9 mln. (N).

Het resultaat van de activiteit Inkomen is € 5,9 mln. (V) gunstiger uitgevallen dan in 2019. De belangrijkste redenen zijn:

• Hogere rijksvergoeding BUIG-uitkeringen € 14,6 mln. (V).
• Hogere lasten BUIG € 2,8 mln. (N).
• Lagere gemeentelijke baten als gevolg van minder fraudevorderingen € 2,2 mln. (N).
• Een toevoeging aan de bestemmingsreserve Wigo4it (ICT) van € 3,5 mln. (N).

4. Corona-effecten

• Zie onder punt 1, 2 en 3 de benoemde effecten van corona.
• Begrotingstechnisch zijn er de volgende ontwikkelingen geweest. Zie voor besluitvorming: RIS 307129.
• € 3,081 mln. rijksbijdrage voor omzetderving sociale werkvoorziening verwerking in de begroting.
• € 4,8 mln. aan middelen re-integratie geherfaseerd van 2020 naar 2021.

Andere lasten en baten zijn opgevangen binnen P7.

Waar bestaan de kosten uit?

Financiële verantwoording per activiteit

Cluster 1a Werk

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is aan werkgelegenheidsprojecten € 45,3 mln. besteed. Door de komst van corona zijn zowel de werkfit- als de werkontwikkeltrajecten tijdelijk stil gelegd. Er waren minder vacatures beschikbaar voor onze kandidaten en de doorstroom naar regulier werk stagneerde. In die tijd is veel werk en energie gestoken om de vele Tozo-aanvragen te behandelen. De werkfit- en werkontwikkeltrajecten waren vanaf de zomer weer op het reguliere niveau, maar kende na oktober wederom een terugval door de extra verscherpte maatregelen rondom Corona. Dit heeft voor een onderbesteding gezorgd van € 4,4 mln. Daarnaast was er een btw-meevaller van € 2,1 mln. De meevaller komt door een teruggave van de belastingdienst over de periode 2015-2018 en een aanpassing in de realisatie 2020. De belastingdienst heeft de btw-compensatie met terugwerkende kracht aangepast van 75% compensabel naar 100%.

Toelichting financieel resultaat werkgelegenheidsprojecten SZW                € 6,5 mln. V/I

De werkfit- en werkontwikkeltrajecten                               € 4,4 mln. V/I
Het tijdelijk stilleggen van de werkfit- en ontwikkeltrajecten vanwege corona.

Btw-compensatie                                   € 2,1 mln. V/I
Meevaller komt door de aanpassingen van btw-compensatie van 75% op re-integratieactiviteiten naar 100%.

Toelichting op lasten en baten
Binnen de activiteit Participatievoorzieningen zijn naast de lasten voor de reguliere dienstverlening ook de lasten voor het programma Inburgering opgenomen. Voor de reguliere dienstverlening bedroeg het lastenbudget € 1,8 mln. en voor het programma Inburgering ging het in 2020 om een bedrag van € 1,3 mln. Het inburgeringsbudget bestaat uit de middelen die het Rijk beschikbaar heeft gesteld voor het begeleiden van de huidige groep inburgeraars en incidenteel budget voor invoering van de nieuwe wet.

Toelichting financieel resultaat participatievoorzieningen         € 0,4 mln. V/I

In 2020 is er op de activiteit Participatievoorzieningen een incidenteel voordeel van € 0,4, mln. Dit komt voort uit een voordeel op zowel de reguliere dienstverlening als het programma Inburgering.

Reguliere dienstverlening                                       € 0,3 mln. V/I
Het voordeel van € 0,3 mln. wordt verklaard door lagere apparaatslasten (€ 0,2 mln. V/I) en lagere lasten vanuit de CVDH (€ 0,1 mln. V/I).

Programma inburgering                                    € 0,1 mln. V/I
Doordat de Wet inburgering opnieuw is uitgesteld, zijn er minder kosten gemaakt in de opstartfase dan begroot. Dit levert een incidenteel voordeel op van € 0,1 mln.

Toelichting op lasten en baten
Het coalitieakkoord bevat de ambitie om vanaf 2019-2022 jaarlijks 500 mensen meer aan het werk te krijgen. Voor deze ambitie is € 18 mln. beschikbaar gesteld. In 2020 is € 8,6 mln. (exclusief overhead) van de beschikbaar gestelde € 18 mln. ingezet. Daarnaast is in 2020 via de Regiodeal Den Haag Zuidwest € 0,9 mln. beschikbaar voor innovatieve projecten via het Werkoffensief +500. Ook is er een dotatie aan de bestemmingsreserve van € 8,3 mln. De baten van € 9,3 mln. zijn een onttrekking uit dezelfde bestemmingsreserve.

Van de lasten wordt € 2,6 mln. ingezet voor het in beeld brengen van kandidaten, € 3,0 mln. voor het ontwikkelen en begeleiden van kandidaten, € 3,2 mln. voor het duurzaam matchen van kandidaten aan werkgevers en € 0,7 mln. voor directie en innovatie.

Cluster 1b. Sociale werkvoorziening

Toelichting op lasten en baten
De lasten op deze activiteit hebben voor 91% betrekking op loonkosten voor SW-medewerkers, voor
4 % op de infrastructuur van de sociale werkvoorziening en 5% betreft een rijksbijdrage ter compensatie van de effecten van corona. De baten bestaan voor 86% uit bedrijfsopbrengsten van uitgevoerde orders,
voor 3% uit subsidies en voor 11% uit een incidentele baat voor compensatie betaalde transitiekostenvergoeding.

Cluster 2 Inkomen

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is aan inkomensvoorzieningen € 559,8 mln. besteed. Dit bedrag bestaat uit uitkeringslasten (€ 369,0 mln.), loonkostensubsidies (€ 13,8 mln.), Tozo-lasten (€ 136,4 mln.), apparaatslasten (€ 36,9 mln.), bedrijfskredieten Bbz (€ 0,2 mln.) en een toevoeging aan de reserve Wigo4it (€ 3,5 mln. voor toekomstige ICT-lasten). De € 515,3 mln. baten bestaan uit de Gebundelde Uitkering Participatiewet (BUIG € 366,6 mln.), de vangnetuitkering 2019 (€ 0,9 mln.), de vergoeding Tozo (€ 138,5 mln.) en de gemeentelijke baten (€ 9,0 mln.).

Toelichting financieel resultaat Inkomen               € 18,9 mln. V

Lasten                              € 5,4 mln. V

Uitkeringslasten                           € 9,9 mln. V/I
In Den Haag is het aantal bijstandsuitkeringen in 2020 met 2,5% gestegen van 24.139 naar 24.751. Door corona was uitgegaan van een stijging van 3,8%, waardoor een voordeel van € 8,7 mln. is ontstaan. De gerealiseerde prijs per uitkering kwam 0,3% lager uit dan begroot, waardoor een voordeel van € 1,2 mln. ontstaat.

Loonkostensubsidies                        € 0,3 mln. N/I
In 2020 is voor € 13,8 mln. aan loonkostensubsidies verstrekt, tegenover € 14,7 mln. in 2019. Als gevolg van corona was een grotere daling voorzien. Hierdoor is een nadeel van € 0,3 mln. ontstaan.

Tozo                                         € 4,4 mln. N/I
De tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers bestaat uit de verstrekking van uitkeringen voor levensonderhoud en bedrijfskredieten. Deze regeling is in maart 2020 ingevoerd en het beroep daarop was lastig te voorspellen. De totale lasten voor Tozo zijn € 4,4 hoger dan begroot (uitkeringen € 12,5 mln. N, bedrijfskredieten € 8,1 mln. V).

Overig                              € 0,2 mln. V/I
Door de inzet van Tozo bedrijfskredieten is een incidenteel voordeel van € 0,2 mln. ontstaan op de verstrekking van bedrijfskredieten Besluit bijstandsverlening zelfstandigen.

Baten                              € 13,4 mln. V/I

Gebundelde Uitkering Participatiewet (BUIG)               € 12,9 mln. V/I
Het Rijk heeft de gebundelde uitkering BUIG in oktober verhoogd met € 25,9 mln. door aanpassingen in de raming van de uitkeringen. In de begroting was al rekening gehouden met een verhoging van € 13,0 mln. Het voordeel ontstond voornamelijk omdat het Rijk € 10,5 mln. (landelijk € 182 mln.) extra beschikbaar heeft gesteld als correctie van de verwachte hogere instroom door corona. De overige € 2,4 mln. is het gevolg van een hogere bijstelling die het gevolg is van hogere realisaties in 2019.

Tozo                                € 4,0 mln. V/I
Door de hogere Tozo-lasten (zie bovenstaand) is de vergoeding van het Rijk € 4,0 mln. hoger. Hierdoor ontstaat een voordeel.

Gemeentelijke baten                        € 3,1 mln. N/I
Deze baten hebben betrekking op het terugvorderen van uitkeringen. Dit bedrag kwam € 2,6 mln. lager uit dan in 2019. Belangrijkste reden is dat in 2020 € 2,8 mln. minder aan fraudevorderingen is opgelegd. Oorzaken hiervoor zijn beperkende maatregelen als gevolg van corona en de inzet van medewerkers voor de uitvoering van de Tozo-regeling. Daarnaast wordt er bij het opleggen van fraudevorderingen steeds beter naar de feiten en omstandigheden gekeken waardoor soms lagere vorderingen nodig zijn.

Overig                              € 0,4 mln. N/I
Omdat minder gebruik is gemaakt van bedrijfskredieten Besluit bijstandsverlening zelfstandigen zijn ook de baten op dit onderdeel lager dan begroot.

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is voor € 37.7 mln. aan bijzondere bijstand verleend, er is € 7.0 mln. aan de Ooievaarspas besteed, € 2.0 mln. aan de overige armoederegelingen en € 5.8 mln. aan apparaatslasten voor het gemeentelijk minimabeleid.

De baten bestaan voor € 1.35 mln. uit terugbetaalde leningen in het kader van de bijzondere bijstand, € 0.25 mln. uit een eenmalige bijdrage van de zorgverzekeraars uit het egalisatiefonds, € 0,5 mln. uit bijdragen van Leidschendam-Voorburg en Rijswijk voor het gebruik van de Ooievaarspas en € 0.1 mln. uit baten in het kader van andere armoederegelingen.

Toelichting financieel resultaat minimabeleid            € 1,2 mln. V/I   

Ooievaarspas                           € 1,2 mln. V/I
Door corona is in 2020 noodgedwongen veel minder gebruik gemaakt van activiteiten met de Ooievaarspas. Met name theaterbezoek en speciaal georganiseerde dagtochten konden niet of nauwelijks plaatsvinden. Zonder de afspraken met de sport- en cultuurverenigingen om de contributie te blijven betalen (en zo die verenigingen een steun in de rug te geven tijdens corona) zouden de lasten nog lager zijn uitgevallen.

Bijzondere bijstand – subsidies                     € 0,25 mln. N/I
Als gevolg van corona is door STEK extra subsidie aangevraagd voor het bieden van noodhulp. Deze aanvraag is gehonoreerd. Daarnaast is extra subsidie aan de Voedselbank verleend voor de verhuizing van het distributiecentrum.

Bijzondere bijstand – individuele inkomenstoeslag                         € 0,1 mln. V/I
Het aantal toegekende aanvragen is lager dan verwacht. Ook is er sprake van een daling van het aantal toegekende aanvragen ten opzichte van 2019. Onduidelijk is of dit komt doordat er minder mensen zijn die recht hebben op een toeslag (bijvoorbeeld omdat ze in 2019 een baan hebben gekregen) of omdat mensen minder goed weten dat men recht heeft op deze toeslag. Aangezien de daling al zichtbaar was in het eerste kwartaal van 2020 lijkt corona geen oorzaak te zijn van deze daling.

Bijzondere bijstand – overige regelingen                  € 0,15 mln. N/I
Tijdens de sluiting van de Voedselbank door corona zijn extra voedselbonnen uitgedeeld aan de klanten van de voedselbank.

Overige armoederegelingen                     € 0,3 mln. V/S
Zowel bij de regeling chronisch zieken als de individuele studietoeslag is in 2020 een positief resultaat behaald. Bij de regeling chronisch zieken (€ 0.2 mln.) is dit waarschijnlijk het resultaat van de rechtmatigheidstoets waarmee gestart is. Bij de individuele studietoeslag (€ 0.1 mln.) was, in verband met een verandering van de voorwaarden, gerekend op een stijging van de uitgaven. Dit is nauwelijks gebeurd omdat er minder jongeren met een studie zijn begonnen.

Apparaatslasten                           € 0,15 mln. N/I
De hogere apparaatslasten zijn vooral het gevolg van hogere ICT-lasten.

Baten                              € 0,15 mln. V/I
In 2020 zijn meer baten ontvangen (€0,25 mln.) dan begroot als gevolg van het terugbetalen van leningen in het kader van de bijzondere bijstand. Daarentegen zijn er minder baten ontvangen van de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. dat komt omdat ook in die gemeenten het gebruik van de ooievaarspas lager was dan begroot door corona.

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is € 1.4 mln. uitgegeven aan kinderopvang op basis van sociaal-medische indicatie. De overige lasten zijn gemaakt voor kinderopvang voor wettelijke doelgroepen en apparaatslasten.

Toelichting financieel resultaat Kinderopvang             €0,0 mln. N/I
Het tekort op deze activiteit is in 2020 beperkt gebleven. Dit heeft te maken met een incidentele financiële meevaller als gevolg van de corona. Door de sluiting van de kinderdagverblijven ontving de gemeente €0.15 mln. compensatie van het Rijk. Daarnaast lijkt het er op dat het stellen van aanvullende voorwaarden voor het uitkeren van de compensatie voor de eigen bijdrage leidt tot een daling van de uitgaven.

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is € 0,1 mln. uitgegeven aan noodopvang voor gezinnen. Dit is conform de begroting.

Toelichting op lasten en baten
In 2020 is € 14,8 mln. besteed aan schuldhulpverlening, waarvan € 9,1 mln. aan curatieve en
€ 5,7 mln. aan preventieve schuldhulpverlening.

Toelichting financieel resultaat Schuldhulpverlening           € 0,0 mln. V/I-S

Jongerenperspectieffonds (JPF)                      lasten € 0,3 mln. N/S, baten € 0,4 mln. V/S
De gemeente Den Haag heeft een contract met stichting Jongerenperspectieffonds om jongeren met schulden te helpen. Het effect van dit contract is nog niet in de begroting verwerkt. Wat betreft de lasten leidt dit tot een overschrijding van € 0,3 mln. Bij de baten is een niet begrote bijdrage voor de personeelslasten vanuit de stichting gerealiseerd van € 0,4 mln.

Regiodealprojecten Zuid West, Thuis Best en Geldzaken070                  lasten € 0,3 mln. V/I
Voor 2 regiodealprojecten was er een onttrekking uit de reserve begroot van € 0,3 mln. Door de coronamaatregelen hebben beide projecten vertraging opgelopen. Naast de middelen uit de reserve is er ook dekking voor beide projecten vanuit de structurele exploitatie van de begroting en een bijdrage van 2 ziektekostenverzekeraars. Deze dekking was voldoende voor de kosten in 2020.

Doorbelasting apparaat                                  lasten € 0,4 mln. N/I
Op de doorbelasting van het apparaat zit een negatief resultaat van € 0,4 mln. Dit wordt veroorzaakt door externe inhuur bij de transitie naar het aanbieden van de klantreis voor iedere burger.

Toelichting op lasten en baten
Onder deze activiteit worden de rentebaten en rentelasten van de kredietbank geboekt, inclusief hypotheken en het Pandhuis.

Toelichting financieel resultaat Kredietfaciliteiten GKB          € 0,2 mln. N/I

Hypotheken                                                 € 0,1 mln. N/I
Door de lage marktrente is er een negatief resultaat op de hypotheken.

Voorziening                                                  € 0,1 mln. N/I
Voor kredieten is een voorziening om eventuele oninbare vorderingen af te kunnen boeken. Hierop is een overschrijding van € 0,1 mln. gerealiseerd.

Toelichting op lasten en baten
De netto uitgaven (lasten – baten) voor financiële hulpverlening bedragen € 2,3 mln. Dit bestaat uit het verlenen van sociale kredieten voor € 0,4 mln., de activiteiten onder het Pandhuis voor € 0,6 mln., bewindvoering voor € 0,9 mln. en het verstrekken van hypotheken en overige onroerend goed- financiering voor € 0,4 mln. Deze uitgaven zijn exclusief de rentebaten en lasten. Deze worden op de activiteit Kredietfaciliteiten GKB verantwoord.

Toelichting financieel resultaat Financiële Hulpverlening          € 0,4 mln. V/I

Doorbelasting apparaat                                                                   € 0,3 mln. V/I
Door een voordeel op de doorbelasting vanuit het apparaat (o.a. door een tijdelijke lagere bezetting) is een voordeel ontstaan van € 0,3 mln.

Baten                                € 0,1 mln. V/I
Het voordeel op de baten is € 0,1 mln.

Toelichting op lasten en baten
De netto uitgaven (lasten – baten) voor advies, informatie en sociaaljuridische diensten bedragen € 5,9 mln. Dit bedrag is onder te verdelen in € 3,6 mln. voor sociale gemeenteraadslieden en € 2,3 mln. voor sociaal casemanagement.

Toelichting financieel resultaat Advies, informatie en sociaal juridische diensten  € 0,4 mln. V/I

Doorbelasting apparaat                           € 0,3 mln. V/I
Door een voordeel op de doorbelasting vanuit het apparaat (o.a. door een tijdelijke lagere bezetting) is een voordeel ontstaan van € 0,3 mln.

Baten                              € 0,1 mln. V/I
Het voordeel op de baten is € 0,1 mln.